عصر پدیا

• خستگی‌های مزمن، بی‌خوابی‌های طولانی، خستگی‌های خود كره چشم، كسانی كه به هر دلیلی از چشم خود زیاد كار می‌كشند، كم خونی كه باعث ضعف عمومی می‌شود و همه اینها می‌توانند باعث سیاهی دور چشم شوند.

در كتب مربوط به زیبایی و پوست درباره این مشكل مطالب زیادی نوشته نشده ولی حلقه‌های سیاه دور چشم مشكل شایعی است و بیماران زیادی از این سیاهی دور چشم شكایت دارند. بررسی‌های صورت گرفته نشان داده كه این حلقه‌ها عمدتا به دو دلیل تشكیل می‌شوند: ضعف عمومی بدن و افزایش جریان خون وریدی چشم.

خستگی‌های مزمن، بی‌خوابی‌های طولانی، خستگی‌های خود كره چشم، كسانی كه به هر دلیلی از چشم خود زیاد كار می‌كشند، كم خونی كه باعث ضعف عمومی می‌شود و همه اینها می‌توانند باعث سیاهی دور چشم شوند. در ضمن دیده شده كه خانم‌ها به‌خصوص دختران جوان در زمان عادت ماهیانه سیاهی دور چشم‌های‌شان تشدید می‌شود. به‌طور كلی هر عاملی كه باعث ضعف بدن و تحلیل رفتن قوای جسمانی و لاغر شدن شود به‌دلیل جذب چربی‌های كره چشم و ایجاد حالت فرورفته در چشم باعث سیاه شدن دور چشم‌ها می‌شود.

همان طور كه اشاره شد علت اصلي حلقه‌هاي سياه دور چشم ضعف عمومي بدن و افزايش جريان خون وريدي در اطراف چشم است . با اين حال جدا از اين دو مشكل خود پوست پلك هم ممكن است دچار مشكل شده باشد. پوست پلك از انواع پوست‌های خاص است مثل پوست لب، پوست كف دست و پا، پوست گوش و پوست كناره بینی. این انواع خاص ممكن است به‌دلیل شرایط و بیماری‌های ویژه‌ای دچار تغییر حالت شوند. اگر كسی بدون ابتلا به 2 علتی كه صحبت‌شان شد دچار سیاهی در اطراف چشم شود، می‌تواند مبتلا به بیماری پوستی خاصی باشد ولی به‌هرحال چنین حالتی شایع نیست و علت اصلی آن همان 2 موردی است كه اشاره كردیم.

علت دوم این مشكل افزایش جریان خون وریدی كره چشم است. این اتفاق عمدتا در افرادی رخ می‌دهد كه انسداد بینی دارند. چون جریان خون وریدی چشم نزدیك به جریان خون وریدی بینی است اگر كسی به سختی نفس بكشد و بینی گرفته باشد یا به هر علتی فرد نتواند راحت نفس بكشد این فشار زیادی كه برای وارد كردن هوا به بینی اعمال می‌شود باعث ایجاد فشار منفی داخل فضای بینی شده و باعث مكش و افزایش حجم جریان خون وریدی بینی می‌شود. در نتیجه جریان خون وریدی كره چشم و پلك‌های تحتانی بیشتر شده و این سیاهی دور چشم ایجاد می‌شود.

امروزه عقیده بر این است، هر اتفاقی كه در بینی رخ می‌دهد در سینوس هم اتفاق می‌افتد و بالعكس چون مخاط این 2 بخش یكی است به همین دلیل ما رینو‌سینوزیت(التهاب بینی و سینوس) داریم نه سینوزیت(التهاب سینوس) و رینیت(التهاب بینی) جدا از هم. دلایل ایجاد رینو‌سینوزیت بسیار متنوع است. هر عاملی كه بتواند مخاط بینی را تحریك كند، می‌تواند باعث ایجاد رینو‌سینوزیت شود كه یكی از شایع‌ترین انواع آن رینو‌سینوزیت آلرژیك است. عوامل آلرژی‌زا(آلرژن) هم بسیار متنوع هستند؛مثل گرده گل‌ها و گیاهان، ذرات آلاینده هوا، سیگار، مو، یا پشم حیوانات و پر پرندگان.

وقتی مردم درباره سینوزیت حرف می‌زنند منظور‌شان بیشتر سینوزیت عفونی است. رینو‌سینوزیت‌های عفونی شرایط خاص خود را دارند. اگر حاد باشند معمولا یك یا چند سینوس خاص مبتلا می‌شوند. اگر این عفونت حاد ایجاد انسداد كند معمولا فقط در یك سمت این حالت اتفاق می‌افتد اما به‌طور كلی عفونت حاد باعث ایجاد حلقه‌های سیاه نمی‌شود. برخلاف نوع حاد، انواع مزمن چون طولانی مدت هستند در آن‌ها احتمال انسداد بیشتر بوده و در ضمن بیماری‌های مزمن معمولا باعث یك ضعف عمومی هم در بدن می‌شوند.

خیلی اوقات التهاب(چه عفونی و چه آلرژیك) در حدی نیست كه باعث انسداد بینی و سینوس شود. در واقع باید گفت، هر عاملی كه باعث انسداد بینی شود جریان خون وریدی بینی و چشم را افزایش می‌دهد نه صرفا التهاب. از طرف دیگر عوامل دیگری هم باعث انسداد بینی می‌شوند مثل پولیپ‌ها، یا تومورها. این‌ها هم فشار منفی ایجاد كرده و با افزایش جریان خون وریدی حلقه‌های سیاه دور چشم ایجاد  می‌كنند.

برای درمان این مشكل باید علت آن برطرف شود. مثلا اگر كسی كم خونی دارد باید آن را درمان كند. در مورد خستگی هم نكته مهم این است كه این حالت به‌دلیل خستگی مزمن و طولانی مدت ایجاد می‌شود. اگر كسی یك شب بی‌خوابی داشته باشد با یك استراحت مناسب مشكل به سرعت حل می‌شود ولی در كسانی كه شیفت‌های شبانه زیاد، بی‌خوابی مداوم، ساعات كار متفاوت و متغیر دارند با یكی، دو روز استراحت این مشكل برطرف نمی‌شود. این افراد باید الگوی زندگی(lifestyle) خود را تغییر دهند. اگر هم كسی مشكل انسداد بینی داشته باشد باید آن را رفع كند. اگر رینو‌سینوزیت آلرژیك است باید درمان مناسب و پیشگیری از آن انجام شود. اگر انسداد برطرف شود بعد از مدتی سیاهی دور چشم هم برطرف می‌شود.

همان طور كه در ابتداي مطلب اشاره كرديم هر عاملي كه باعث افزايش  در جريان خون وريدي كره چشم شود عامل ايجاد حلقه‌هاي سياه دور چشم خواهد بود. در نتيجه مي‌توان گفت هر عاملی كه بتواند به‌طور موضعی جریان خون كره‌چشم را بهتر كند، می‌تواند این حلقه‌های سیاه را تا حدودي كاهش دهد.اصلي‌ترين عامل در اين رابطه   كمپرس گرما در اطراف چشم  يا چشم‌ها است كه باعث بهبود گردش خون چشم شده و شرایط را كمی بهتر می‌كند. با اين كار سياهي تا حدودي برطرف مي‌شود  اما بايد توجه داشت كه  تا عامل اصلی برطرف نشود این مشكل حل نمی‌شود.

• اگرچه بهداشت و ضد‌عفوني كردن بيش از حد باعث مي‌شود بدن ما كمتر در برابر باكتري‌هاي مضر قرار گيرد اما در عوض باعث مي‌شود ما كمتر در برابر ميكروارگانيسم‌هاي مفيد قرار بگيريم.

زندگي بسيار تميز امروزي باعث شده كه تعداد زيادي از كودكان به غذاهايي مانند شير يا نان حساسيت پيدا كنند. به گزارش بي‌بي‌سي، امروزه تعداد كودكاني كه به‌دليل آلرژي به غذاهاي معمولي به بيمارستان مراجعه مي‌كنند به سرعت در حال افزايش است.

كارشناسان معتقدند، زندگي‌هاي بسيار تميز و بهداشتي خانواده‌هاي اين دوره سبب شده است كه تعداد كودكان مبتلا به آلرژي و آسم به سرعت افزايش پيدا كند. كودكان نسل‌هاي قبلي بيشتر در معرض آلودگي‌ها و ميكروارگانيسم‌ها قرار داشتند و مي‌توانستند به اين طريق سيستم ايمني بدن خود را تقويت كنند.

اما امروزه به‌دليل افزايش استفاده از محصولات آنتي‌باكتريال و همچنين استقبال مادران از عمل سزارين به جاي زايمان طبيعي سيستم ايمني كودكان روز به روز در حال ضعيف شدن است. حتما شما هم اگر دقت كنيد كودكي را در خانواده يا بستگان خود مي‌شناسيد كه به غذاهايي مانند شير، گندم، سويا، تخم‌مرغ، كرفس و ميوه‌هايي مانند كيوي آلرژي دارد. دانشمندان تخمين مي‌زنند، امروزه 4 درصد از كودكان دچار حساسيت‌هاي غذايي هستند و اين آمار به‌تدريج در حال افزايش است. اگرچه بهداشت و ضد‌عفوني كردن بيش از حد باعث مي‌شود بدن ما كمتر در برابر باكتري‌هاي مضر قرار گيرد اما در عوض باعث مي‌شود ما كمتر در برابر ميكروارگانيسم‌هاي مفيد قرار بگيريم. به همين دليل سيستم گوارشي ما مانند گذشته قوي و كارآمد نيست و بسياري از ميكروب‌ها و عوامل بيماري‌زا براي آن ناشناخته باقي مي‌ماند.

• تا مي‌توانيد در فصل پاييز و زمستان شلغم بخوريد. از ديدگاه درمانگران طب‌سنتي شلغم يكي از مفيدترين سبزي‌هايي است كه در پيشگيري از ابتلا به سرماخوردگي و بيماري‌هاي فصل پاييز بسيار موفق عمل مي‌كند.

با شروع فصل پاييز و كاهش دماي هوا رعايت نكاتي كاربردي و بسيار ساده مي‌تواند سلامت و تندرستي شما و اعضاي خانواده‌تان را در طول پاييز و زمستان تضمين كند، بنابراين اگر به توصيه‌هاي ما عمل كنيد و مو‌به‌مو آن‌ها را انجام دهيد خواهيد ديد كه در اين زمستان در مقايسه با زمستان‌هاي گذشته كمتر سرماخوردگي را تجربه مي‌كنيد يا اصلا به سرماخوردگي مبتلا نمي‌شويد. اين توصيه‌ها كه تمامي آن‌ها براساس تدابير سلامت و تندرستي طب سنتي ايران گردآوري شده است از جمله بهترين راه‌كارها براي پيشگيري از ابتلا به بيماري‌هاي فصل‌هاي سرد سال از قبيل سرماخوردگي، زكام، آنفلوآنزا، آبريزش بيني و ديگر بيماري‌هاي رايج اين فصل است.

تا مي‌توانيد در فصل پاييز و زمستان شلغم بخوريد. از ديدگاه درمانگران طب‌سنتي شلغم يكي از مفيدترين سبزي‌هايي است كه در پيشگيري از ابتلا به سرماخوردگي و بيماري‌هاي فصل پاييز بسيار موفق عمل مي‌كند. اگر امكان تهيه و طبخ شلغم به‌صورت روزانه براي شما دشوار است، سعي كنيد يك روز در ميان شلغم بخارپز شده را براي خود و خانواده‌تان آماده كنيد و آن را در وعده غذايي يا ميان‌وعده‌ها به فرزندان‌تان بدهيد. دقت كنيد، حتما شلغم‌ها را بخارپز كنيد زيرا آب‌پز كردن شلغم تا حدود زيادي از خواص و فوايد آن كم مي‌كند.

با نزديك شدن فصل سرد سال تجهيزات گرمايشي منزل را كنترل كرده و آن‌ها را براي متعادل نگه داشتن دماي هوا و گرم كردن فضاي خانه آماده كنيد. استراحت كردن در هواي سرد، دراز كشيدن بر زميني كه سرد است و خوابيدن در محيطي كه دماي آن كم است حتي براي يك شب موجب كاهش توان و ايمني بدن شده و بدن را براي ابتلا به بيماري‌هايي مانند زكام و دردهاي مفصلي و استخواني آماده مي‌كند.

براي ضدعفوني كردن و پاكسازي هواي خانه و اتاق در فصل‌هاي سرد سال بهترين راه استفاده از بخورهاي گياهي است. بخور گياهاني مانند اكاليپتوس، بابونه و نعنا از جمله بهترين راهكارها براي حفظ ميزان رطوبت هوا و پيشگيري از خشك شدن آن است. ضمن آن‌كه اين بخورها به پاكسازي هوا و ضدعفوني‌كردن آن نيز كمك مي‌كند و مانع از انتقال بيماري از طريق هوا مي‌شود.

در فصل پاييز و زمستان از نوشيدن آب سرد و آبي كه با يخ خنك شده باشد پرهيز كنيد. به اعتقاد درمانگران طب سنتي، نوشيدن آب سرد در فصل پاييز موجب ضعيف شدن عضلات حنجره و حلق شده و در نهايت گلو را با ضعف و اختلال روبه‌رو مي‌كند. افرادي كه در فصل‌هاي سرد سال آب سرد مي‌نوشند عموما از گلو‌درد و گرفتگي صدا در اين ماه‌ها رنج مي‌برند.

يكي از ساده‌ترين روش‌ها براي پيشگيري از ابتلا به سرماخوردگي در فصل پاييز آن است كه همزمان با شروع اين فصل و حتي يكي،‌ دو هفته پيش‌تر از آن برنامه و رژيم غذايي خود را اندكي تغيير دهيد. به اين معني كه از مصرف برخي از غذاها و مواد خوراكي مانند انواع غذاهاي آماده، فست‌فود و غذاهايي كه با سوسيس، كالباس و تن ماهي تهيه مي‌شود، پرهيز كنيد. اين مواد‌غذايي به اين دليل كه سرشار از نمك، ادويه و افزودني‌ها و مواد نگه دارنده هستند موجب كاهش توان سيستم ايمني بدن مي‌شوند، ميزان رطوبت بدن را نيز كاهش داده و بدن را براي جذب ويروس‌ها و عوامل بيماري‌زا مستعد مي‌كنند.

يكي از مهم‌ترين نكاتي كه درمانگران طب سنتي براي استحمام در فصل پاييز به آن اشاره مي‌كنند پرهيز از ريختن آب سرد يا قرار گرفتن در آب سرد است زيرا حمام‌كردن با آب سرد موجب تنگ‌شدن منافذ بدن مي‌شود و انسدادهايي در سطح پوست به‌وجود مي‌آورد كه مانع از دفع مواد زائد درون بدن از طريق اين منافذ مي‌شود و اين مسئله خود منجر به حبس مواد زائد در بدن و آمادگي بدن براي ابتلا به بيماري‌هاي مختلف در فصل سرد مي‌شود.

براي كنترل و تعديل مزاج و همينطور براي پيشگيري از تجمع و انباشته شدن بدن از اخلاط مختلف در فصل پاييز بهترين روش اصلاح شيوه تغذيه و مصرف موادغذايي است كه متناسب با ساختار بدن هر فرد توسط درمانگر طب سنتي به او توصيه مي‌شود اما يكي از عمومي‌ترين نكات براي تعديل مزاج جايگزين كردن ميوه‌هاي خشك شده با ميوه‌هاي تازه است. البته بهتر است اين ميوه‌هاي خشك شده به‌صورت طبيعي و بدون افزوده شدن مواد شيميايي خشك شده باشند.

براي پيشگيري از ابتلا به سرماخوردگي در كودكان زير 5 سال يكي از بهترين روش‌ها تهيه شربت شلغم است. براي تهيه اين شربت كافي است چند شلغم تازه و رسيده را خوب بشوييد و آن را در مقدار كمي آب بجوشانيد. شيره باقي مانده از جوشانده شلغم را با مقداري عسل يا نبات شيرين كرده و آن را به كودك بدهيد. نوشيدن اين شربت موجب تقويت سيستم ايمني و توان مقاومت بدن در مقابل بيماري‌هايي از قبيل سرماخوردگي، زكام و آبريزش بيني مي‌شود.

بخور آويشن و تنفس هوايي كه عصاره آويشن در آن وجود دارد، يكي از بهترين روش‌هاي طبيعي براي درمان و كنترل سرفه‌هاي خشك است. اگر با شروع فصل سرد دچار سرفه‌هاي خشك مي‌شويد و اين مسئله موجب آزار شما و ايجاد خراش در گلوي شما مي‌شود، بهترين روش براي از بين بردن آن تنفس 15 دقيقه از بخور آويشن 2بار در روز است. اگر بخشي از فعاليت‌هاي خود را خارج از منزل و در محيط كار انجام مي‌دهيد توصيه مي‌كنيم اين بخور را در محل كار خود نيز استفاده كنيد. دقت داشته باشيد، استفاده از اين بخور براي كودكان زير 2 سال حتما بايد با تجويز درمانگر و زير نظر متخصص كودك باشد.

دارچين يكي از گياهان دارويي مفيدي است كه در فصل سرد سال براي پيشگيري از ابتلا به سرماخوردگي كارايي زيادي دارد. بنابراين بهتر است با شروع فصل سرد سال تقريبا از نيمه‌هاي پاييز اين گياه دارويي را به برنامه غذايي خود اضافه كنيد. مي‌توانيد اين گياه دارويي خوشبو را به‌صورت چاي، دم‌نوش يا ادويه در غذاهاي‌تان مصرف كنيد. براي تهيه چاي و حتي غذا بهتر است از چوب دارچين استفاده كنيد تا بهتر بتوانيد از خواص مفيد آن بهره‌مند شويد.

نوشيدن چاي گل‌گاوزبان كه با ليموعماني تهيه شده باشد در شرايطي كه به سرماخوردگي مبتلا هستيد بسيار كمك‌كننده است. نوشيدن اين چاي و گرم نگه داشتن بدن اين امكان را فراهم مي‌كند تا بدن سموم و مواد زائد را به همراه تعريق از خود دفع كند و سلامت زودتر از مدت زمان معمول به بيمار بازگردد. علاوه بر اين نوشيدن اين چاي در زماني كه دچار دردهاي مفصلي ناشي از ابتلا به سرماخوردگي هستيد بسيار كمك‌كننده است.