برچسب: استرس

• به گفته این روانکاو امور تغذیه می‌توان هرازگاهی غذاهای شیرین و چرب را مصرف کرد، اما خطر آنجایی است که این مصرف به عادتی دائمی بدل شود. زمانی که پرخوری به صورت “حمله‌ای ناگهانی” به آدمی دست دهد و کنترل آن دشوار شود، پیامدهایی برای روان انسان نیز به همراه دارد که معمول‌ترین آن “عذاب وجدان” است.

بسیاری از افراد زمانی که استرس دارند دست به پرخوری می‌زنند. شکلات، شیرینی، چیپس و غیره بیش از همه مورد علاقه افرادی است که دچار استرس هستند.

آندره کلاین‌ردیس کارشناس موسسه پژوهشی امور تغذیه در آلمان در این‌باره می‌گوید: «حدود ۴۰ درصد افراد در زمان استرس غذای بیشتری می‌خورند.»

اما چرا تن و روان آدمی در زمان استرس چنین واکنشی از خود نشان می‌دهد؟ استرس بدن را در وضعیت آماده‌باش قرار می‌دهد. اما آدرنالین، که هورمون استرسی است در لحظه خطر سبب می‌شود که ما اشتها و گرسنگی خود را فراموش کنیم و متناسب با خطر پیش‌آمده دست به فرار یا مقابله بزنیم.به گفته کلاین‌ردیس “این سیستم دفاعی بدن در گذشته‌های دور دارای اهمیت زیادی برای بقای انسان بود.” اما در مرحله پس از استرس یعنی  درفاز آرامش بدن در پی جبران انرژیی بر می‌آید که در زمان فرار یا مقابله مورد مصرف قرار داده بود.

لارس زلیگ، رئیس بخش تغذیه کلینیک دانشگاه لایپزیگ نیز درباره جبران انرژی از دست‌رفته در زمان استرس می‌گوید: «به همین علت انسان مدرن می‌کوشد با مواد غذایی نشاسته‌دار همچون چیپس این خلاء را پر کند.»

شمار زیاد مبتلایان به استرس مزمن

اما زمانی که استرس به مدت طولانی ادامه دارد، ما شاهد افزایش ترشح هورمون‌هایی هستیم که به گروه هورمون‌ها گلوکوکورتیکوئید تعلق دارند.

این هورمون‌ها سبب افزایش اشتها می‌شوند بی‌آنکه بدن به‌طور واقعی نیاز به غذا داشته باشد.

در دوران کنونی زمانی که انسان دچار استرس می‌شود به مراتب کم‌تر از گذشته‌های دور انرژی از دست می‌دهد. به همین دلیل مبتلایان به استرس مزمن دچار مشکلی به نام “اضافه وزن” می‌شوند.

برای مثال در آلمان حدود ۱۱ درصد مردم از استرس مزمن رنج می‌برند. اما باید تصریح کرد که همه مبتلایان به استرس واکنش یکسانی از خود نشان نمی‌دهند. ۴۰ درصد پرخوری می‌کنند، ۲۰ درصد تغییری در تغذیه خود نمی‌دهند و ۴۰ درصد باقی‌مانده نیز کمتر غذا می‌خورند. اما توجه متخصصان امور تغذیه معطوف به ۴۰ درصدی است که به دلیل استرس دست به پرخوری می‌زنند.

بدن انسان بر اساس سیستمی کار می‌کند که آن را می‌توان با الگوی “تشویق و مجازات” مقایسه کرد. مصرف شکلات و شرینی‌ها نه تنها تشویقی برای مقابله با استرس است، بلکه به طور کوتاه‌مدت سبب برانگیختن “احساس مثبت و خوب” در آدمی می‌شود.

به گفته کارشناسان تغذیه در آلمان “زمانی که کودک برای هر کار خوبی با شیرینی یا شکلات تشویق می‌شود، در زمان بزرگ‌سالی نیز این مکانیزم ادامه می‌یابد.”

متخصصان تاکید می‌کنند که “سیستم تشویق از طریق دریافت غذا” در کودک تاثیراتی دیرپای خواهد داشت و به‌سختی می‌توان با این عادت و القا در بزرگ‌سالی مقابله کرد. حتی در زمانی که “کار خوبی” انجام نداده‌ایم برای ایجاد احساس شادی یا جلوگیری از اندوه دست به خوردن شیرینی و شکلات می‌زنیم.

ممنوعیت مطلق راه‌حل نیست

افراد بزرگ‌سال می‌توانند از خرید شیرینی  و تنقلات چربی‌دار و انبار کردن آنها در کشوی میز کارشان خودداری کنند، اما به گفته متخصصان “استرس سبب افزایش فعالیت‌ها و واکنش‌های ناگهانی می‌شود و درست در این زمان تصمیم‌گیری عقلانی کاهش می‌یابد. در این زمان به سختی می‌‌توان با خواهش‌های درونی بدن مقابله کرد.»
Bildergalerie Zucker dicker Mann (Colourbox)

۴۰ درصد کسانی که دچار استرس هستند گرایش به پرخوری دارند

کریستف کلوتر، روانکاو امور تغذیه در مدرسه عالی شهر فولدا در آلمان می‌گوید: «هرچیزی که دچار ممنوعیت ‌شود از جاذبه بیشتری برخوردار می‌شود.»

او راه‌حل مشکل پرخوری را در ممنوعیت مطلق ندانسته و می‌افزاید: «انسان به‌طور طبیعی تمایل به خوردن خوراکی‌های شیرین دارد. به‌طور معمول مواد غذایی شیرین از کالری بیشتری برخوردارند و خطرناک محسوب نمی‌شوند.» این دو مولفه (کالری بیشتر و عدم خطر) در گذشته‌های دور برای انسان در انتخاب خوراکی‌ها دارای اهمیت زیادی بودند و در حافظه تاریخی انسان حک شده‌اند.

به گفته این روانکاو امور تغذیه می‌توان هرازگاهی غذاهای شیرین و چرب را مصرف کرد، اما خطر آنجایی است که این مصرف به عادتی دائمی بدل شود. زمانی که پرخوری به صورت “حمله‌ای ناگهانی” به آدمی دست دهد و کنترل آن دشوار شود، پیامدهایی برای روان انسان نیز به همراه دارد که معمول‌ترین آن “عذاب وجدان” است.

راه‌های جلوگیری از پرخوری ناشی از استرس

به گفته لارس زلیگ متخصص آلمانی گام نخست این است که آگاهانه دریابیم که دچار استرس هستیم و بکوشیم دلیل استرس را بیابیم.

گام دوم مقابله با ریشه‌های استرس است، بی‌آنکه به شکلات و شیرینی متوسل شویم. برای برخی افراد انجام تمرین‌هایی برای دست‌یابی به آرامش درونی بسیار سودمند است. این تمرین‌های ساده افراد دچار استرس را به فکر چیزهای دیگری به جز خوردن غذا می‌اندازد.

کلوتر، روانکاو امور تغذیه نیز می‌گوید: «کسانی که دچار استرس مزمن هستند، باید به‌طور جدی درباره ریشه‌های آن فکر کنند و اگر این استرس ناشی از کار روزانه است باید با مسئولان و همکاران درباره آن گفت‌وگو کنند.

سرانجام باید در پی یافتن مشوق‌های دیگری به جز شیرینی و چیپس بود. لارس زلیگ در این‌باره می‌گوید: «هر کس باید دریابد که چه چیز سبب تغییر وضعیت روحی و شادی روانش می‌شود.»

برای برخی گفت‌وگو با دوستی شادی‌آور است و برای برخی دیگر قدم زدن در پارک. راه‌های یکسانی برای ایجاد “احساس خوب و مثبت” در افراد وجود ندارد و هر کس باید به‌طور فردی بدان دست ‌یابد

•  ضربه زدن : با چکش و وسایل دیگر ! ، شکستن استخوان ، سوراخ کردن ، … ( بیشتر این ناهنجاری ها در اثر توهم  ایجاد می شوند. ) سوراخ کردن و خالکوبی به طور غیر عادی و زیاد که خود با وجود درد زیاد نوعی خود آزاری و شکنجه است ، مصرف مشروبات مضر و شیمیایی.

با یافتن راه حل های جدید برای کنترل و غلبه بر احساسات می توان امید به کاهش تمایلات شدیدی داشت  که باعث خود آزاری می شود و برای درمان قطعی در ادامه با تمرین پی در پی ، کنترل احساسات و بررسی و یادگیری چگونگی مراحل درمان آن ، ترک این رفتار اعتیاد آور حاصل می شود.

چه کسی به خود آزاری مبتلاست ؟

آمار نشان می دهد حدود دو میلیون نفر در ایالات متحده به خود آزاری مبتلا هستند که از این تعداد ۱% آنها به خود آزاری جسمی می پردازند که معمولا” آنها برای فرار یا حل مشکلات عاطفی و اوضاع در هم ریخته زندگی خود دست به این کار می زنند. البته این آمار خیلی درست نیست چرا که در بیشتر موارد خود آزاری گزارش داده نمی شود و در بعضی از مناطق جهان این آمار بسیار بالاتر است .

در بین مجموعه عوامل بروز خود آزاری نظیر:  فقر اقتصادی ، تبعیض نژادی ، مشکلات اجتماعی و فرهنگی… نمی توان مرز مشخصی برای آنها قائل شد چون تحقیقات ثابت کرده علت خود آزاری تلفیقی از همه ی عوامل  فوق است !

بعضی از اطلاعات دریافتی نشان می دهد بیشتر مبتلایان ، خانم ها به خصوص در سنین نوجوانی و بلوغ است ، در حالی که منابع دیگر حاکی از آن است که این بیماری هم در زنان و هم در مردان در سنین ۱۴ تا ۶۰ سالگی دیده شده است  و در این بین فقر اقتصادی مهم ترین عامل ایجاد این بیماری است .

تعریف خود آزاری :

در واقع خود آزاری هر نوع صدمه رساندن عمدی به بدن است که  اثرات  و یا علائم آن در بدن دیده می شود و در مواقع استرس و فشار عصبی  صورت می گیرد.

انواع خود آزاری :

بریدن : بریدن یا خراشیدن بدن با هر شیء تیزی مثل چاقو ، سوزن ، تیغ و یا حتی ناخنگیر که  معمولا” بروی پاها و بازوها انجام می گیرد چون زیر لباس است و دیده  نمی شود.

داغ کردن : سوزاندن بدن با یک چیز داغ و یا حتی سوزاندن از طریق اصطحکاک ! مثل کشیدن سریع و زیاد پاک کن روی بدن .

کندن پوست : کندن پوست بدن و یا باز کردن زخم های قبلی ( dermatillomania ) ، حالت غیر عادی است که شخص تمایل به کندن پوست دارد و با ادامه این کاراین طور تصور می کند که استرس کاهش و احساس خوبی به او دست می دهد !

کندن مو ( trichotillomania ) : 

یک ناهنجاری غیرعادی است که فرد دائما” میل به کندن موی خود دارد که بیشتر شبیه یک عادت می شود ، بیمار به  طور نا خود آگاه تمایل به کندن موی قسمت های مختلف سر و بدن خود را دارد ، این کار باعث ایجاد طاسی در قسمت هایی از سر آنها بصورت تکه ای می  شود که معمولا” این افراد با گذاشتن کلاه ، کلاه گیس و یا دستمال سر و روسری آن را می پوشانند. مصرف داروهای ضد افسردگی مثل آنافرانیل و … می تواند عامل تحریک کننده این ناهنجاری شود. از طریق مراکز روان درمانی و مشاوره می توان این حالت را کنترل کرد و فهمید که در چه مواقعی و چه احساساتی در فرد باعث بروز آن می شود. در این مراکز یاد می دهندکه چطور با جایگزین کردن رفتار و عادات مناسب به هنگام کندن مو بتوان آن را کنترل کرد.

از دیگر موارد خود آزاری می توان به موارد زیر اشاره کرد :

 ضربه زدن : با چکش و وسایل دیگر ! ، شکستن استخوان ، سوراخ کردن ، … ( بیشتر این ناهنجاری ها در اثر توهم  ایجاد می شوند. ) سوراخ کردن و خالکوبی به طور غیر عادی و زیاد که خود با وجود درد زیاد نوعی خود آزاری و شکنجه است ، مصرف مشروبات مضر و شیمیایی.

راه کارهایی برای کنترل و درمان خود آزاری

خود آزاری نوعی اعتیاد است  که خود از عادت منشاء می گیرد و همانطور که می دانید ترک عادت تنها با خواست خود شخص امکان پذیر است . برای درمان و کنترل بیماری باید تخصصی برخورد کرد .شخص بیمار باید به پزشک مربوطه یا مشاور مراجعه کند چرا که آنها دید عجیبی نسبت به این عادات مضر ندارند و تنها بصورت حرفه ای و از دید معالج با بیمار برخورد می کنند.

• روانشناس به بیمار یاد می دهد که چگونه می تواند در مواقع تمایل به  خود آزاری  این احساسات را با راههای سالم از خود دور کرد .
• یکی از عمده ترین گرایش در خود آزاری در زمینه های جنسی است که مشاور می تواند از طریق ترمیم حوادث و زمینه های گذشته خراب بیمار، او را هدایت کند.
• هیپنوتیزم و تمرین های تمدد اعصاب می تواند در کاهش استرس و فشار نقش مفیدی داشته باشد .
• درمان گروهی و دسته جمعی این بیماران باعث از بین رفتن حس خجالت می شود و تضمین بیشتری را برای سلامتی آنها به دنبال دارد.
• درمان در حیطه ی خانوادگی بسیار مفید است و عوامل تحریک کننده در خانواده نیز یافت می شود و  به آنها یاد می دهد که در مقابل بیمار جبهه نگیرند.
• همزمان با پیشرفت روان درمانی مصرف متعادل قرص های آرامش بخش مفید است .
• در موارد خیلی حاد و شدید بستری کردن بیمار تحت  نظر کادر پزشکی ماهر الزامی است .

راههای برای جلوگیری از ایجاد خود آزاری :

در مواقع تمایل به خود آزاری بیمار باید خود را به کارهای سالم متنوع دیگر مشغول کند مثل : دویدن ، رقصیدن ، فریاد زدن ، سوراخ کردن پارچه ، پاره کردن  و دور انداختن چیزهای غیر قابل استفاده ،

در حین درمان اگر بیمار احساس کرخی و بی حسی دارد ، باید  تکه های یخ را در کف دست نگه داشته و سعی کند آن را خورد کند ، دوش آب سرد بگیرد ، چیزی تند بجود مثل فلفل قرمز طبیعی ، ریشه ی زنجبیل خام و یا پوست گریپ فورت .

بیمار می تواند نوارهای لاستیکی دور مچ دست بپیچد و وقتی که تمایل به خود آزاری و ضرب زدن به خود را دارد روی آنها بزند تا کبود نشود .

در مواقع  احساس کوفتگی بدن بیمار باید  آرامش خود را حفظ کند ، نفس عمیق بکشد و در یک وان حمام ساعتها غوطه ور شود ، ورزش هایی مثل یوگا انجام دهد و یا حتی طراحی و نقاشی کند.

اگر بیمار  از نوع خود آزاری است  که تمایل به دیدن خون و خونریزی دارد با جوهر قرمز دقیقا” همان جایی را که قبلا” می بریده است را رنگی کند .

• نوع ترس کودک با سن او تغییر می‌کند. تا قبل از یک سالگی ترس کودکان طبیعی است. اولین دوره ترس طبیعی کودک از سن 6 تا 8 ماهگی است. در این سن کودک از افراد ناآشنا می‌ترسد و با دیدن چهره‌های ناآشنا احساس ناراحتی می‌کند و خود را به مادر می‌چسباند و حتی رویش را از افراد غریبه برمی‌گرداند.

 

 

• شاید این دستورالعمل خیلی کوتاه باشد ولی طب ژاپنی آنرا برای کاهش استرس توصیه کرده و به راه متداول رفع استرس تبدیل شده است، شما هم می توانید این روش را امتحان کنید و از اثر آن مطمئن شوید.

در ژاپن باستان اطبا برای کاهش استرس توصیه می کردند افراد انگشت خود را فشار دهند‎

در ژاپن باستان، زمانی که تعداد زیادی از مردم دچار بیماری‌های متعددی ‌شدند ، اطبا برای کاهش استرس توصیه می کردند افراد انگشت خود را فشار دهند

این راهکار درمانی، هورمون‌هایی را در بدن فعال می کند که در کاهش استرس مؤثر است. این نوع درمان جریان خون و اکسیژن رسانی به مغز را افزایش می دهد، درنتیجه از برخی علایم استرس کاهش می یابد.

روش اجرا:

روی صندلی صاف بنشینید و چند نفس عمیق بکشید. سپس با استفاده از انگشتان دست راست، نوک انگشت کوچک دست چپ را فشار دهید. این حرکت را برای دست چپ نیز تکرار کنید. هر انگشت کوچک را به مدت 5 دقیقه، یک ‌بار صبح و یک‌ بار شب فشار دهید واین تمرین رابه مدت 3 ماه  تکرار کنید.

شاید این دستورالعمل خیلی کوتاه باشد ولی طب ژاپنی آنرا برای کاهش استرس توصیه کرده و به راه متداول رفع استرس تبدیل شده است، شما هم می توانید این روش را امتحان کنید و از اثر آن مطمئن شوید.

هم می توانید این روش را امتحان کنید و از اثر آن مطمئن شوید.