عصر پدیا

• مي‌توانيد از آن‌ها براي مقابله با چاقي استفاده كنيد. محققان بيمارستان بريگهام 101زن در بوستون آمريكا كه اضافه‌وزن داشتند به‌مدت 18‌ماه در 2 گروه با رژيم غذايي كم‌چرب و چربي متوسط مورد مطالعه قرار دادند، هر 2 گروه بعد از يك سال وزن كم كرده بودند

شايد باور كردنش كمي سخت باشد اما تحقيقات اخير دانشمندان آمريكايي نشان مي‌دهد، اصلي‌ترين دليل مرگ در آمريكا نه به واسطه مشكلات حادي مانند تصادف، نزاع يا صدمات شديد بلكه به‌دليل مسائلي است كه در طولاني مدت به واسطه يك زندگي ناسالم به بدن تحميل شده و اصلي‌ترين آن هم چاقي و اضافه وزن است، به‌خصوص در ناحيه شكم. اين چربي‌ها باعث تورم شكم و شكسته شدن سدهاي دفاعي بدن مي‌شود. اگر بر اين چربي غلبه كنيد خطر ابتلا به سكته مغزي را كاهش خواهيد داد اما براي وزن كم‌كردن و مقابله با چاقي بايد كالري دريافتي را كاهش داد و اين براي افراد چاق و شكمو يك فاجعه است. پس اين افراد بايد چه كنند؟ در اين‌جا سعي خواهيم كرد كه روش‌هايي را به اين دسته افراد معرفي كنيم تا بتوانند بر چاقي شكم خود غلبه كنند.

---

 

غلبه بر چاقي صرفا يك اقدام مقطعي نيست. اگر اين‌طور بود بسياري از افراد با رژيم‌هاي كوتاه مدت مي‌توانستند بر اين مشكل غلبه كنند. پس ماجرا فراتر از يك رژيم كوتاه مدت است. اصل داستان تغيير شيوه زندگي و التزام به اجراي قوانين آن است. كاري كه نتيجه‌اش داشتن بدني سالم و وزني متناسب و ايده‌آل خواهد بود. براي انجام اين كار بايد حتما از تغييرات كوچك اما موثر و قابل اجرا آغاز كرد و اندك اندك دامنه اين تغييرات را گسترده‌تر كرد. نتايج تحقيقات صورت گرفته در آمريكا نشان مي‌دهد، افرادي كه براي لاغري تغييرات كوچكي در الگوي زندگي خود داشته‌اند بعد از گذشت 18 ماه 25 درصد بيشتر از افرادي كه تغييرات شديد و سنگين داشته‌اند به اين دستورالعمل‌هاي جديد پايبندي داشته‌اند. در اينجا چند روش ساده براي افراد عاشق خوردن پيشنهاد مي‌كنيم تا بتوانند در عين خوردن غذاهاي مورد علاقه خودشان، كم‌كم وزن خود را نيز كاهش دهند. اگر به روش‌ها به درستي عمل كنيد بعد از مدتي خواهيد توانست تغييرات بزرگ‌تري را در زندگي خود اعمال كنيد و نتايج بهتري بدست آوريد.

---

 

خب، چه كسي نيست؟ نتايج تحقيقات از سال‌ها پيش نشان مي‌دهد، خوردن روزانه دست كم 3 وعده لبنيات غني از كلسيم باعث از بين رفتن چربي مي‌شود. تحقيقات در دانشگاه «تنسي» آمريكا نشان مي‌دهد، افرادي كه همين كار را انجام دهند و روزانه 1200 ميلي‌گرم كلسيم دريافت كنند، 60 درصد كمتر از سايران در معرض خطر اضافه وزن هستند. نتايج مطالعه ديگري هم كه ژورنال بيولوژي سيستم «مولكولي» به چاپ رسيده نشان مي‌دهد، باكتري‌هاي موجود در ماست مقدار چربي جذب شده هنگام هضم غذا را كاهش مي‌دهند. اگر عاشق ماست و پنير هستيد روزانه دست كم 3 وعده از آن را بخوريد يا اين‌كه صرفا فقط ماست بخوريد. مطالعه ديگري دوباره در دانشگاه تنسي نشان داده، افرادي كه 500 كالري در روز كمتر خورده و ماست را به برنامه غذايي روزانه خود اضافه كنند نسبت به افرادي كه ماست نمي‌خورند در عرض 12 هفته، 80 درصد بيشتر چربي ناحيه شكم را از دست خواهند داد. فقط يك نكته بسيار مهم اين‌كه پنير و ماست بايد كم چرب يا حداكثر نيم چرب باشند چون ماست و پنير خامه‌اي شما را چاق خواهند كرد.

نسخه: يك ليوان شير همراه با صبحانه، يك لقمه بزرگ نان و پنير موقع ناهار و يك ليوان ماست كم چرب به‌عنوان ميان وعده هر بعدازظهر ميل كنيد.

در عرض 4 هفته حدود يك‌كيلو و نيم وزن كم خواهيد كرد

---

 

پس بخوريد؛ اشكالي ندارد. فقط برويد سراغ انواعي كه حجم غله‌شان بيشتر است. در مطالعه‌اي كه در دانشگاه «پن استيت» انجام شده افرادي كه روزانه 500 كالري كمتر خورده و غلات ساده را جايگزين كردند 2 برابر بيشتر از افرادي كه كربوهيدرات فرآوري شده مصرف كرده بودند وزن كم كردند. كربوهيدرات فرآوري شده انواعي از كربوهيدرات هستند كه با ماشين آلات صنعتي براي بهبود وضعيت محصول تهيه مي‌شوند اما فاقد برخي مواد ضروري تغذيه‌اي مانند ويتامين B يا سبوس هستند. برنج سفيد يا ماكاروني و پاستا تهيه شده از آرد سفيد از نمونه‌هاي كربوهيدرات فرآوري شده هستند. اگر مي‌خواهيد كربوهيدرات بخوريد محصولات فرآوري شده مثل نان سفيد، برنج سفيد، پاستا و ماكاروني معمولي و كراكر را از انواع غيرفرآوري و تمام غله تهيه كنيد. مقدار فيبر اين محصولات بيشتر بوده و كمك مي‌كند تا كالري دريافتي شما كاهش يافته و به كنترل قند خون و تنظيم انسولين نيز كمك مي‌كند. انسولين همان هورموني است كه بدن شما دستور مي‌دهد در ناحيه شكم چربي ذخيره كند.

نسخه: كربوهيدرات‌هاي فرآوري شده را با انواع تمام غله جايگزين كنيد و با آن‌ها گوشت، سبزي‌ها و چربي‌هاي سالم بخوريد.

در عرض 4 هفته حدود 3 كيلو وزن كم خواهيد كرد

---

 

خوردن مايعات راهي عالي براي پر كردن شكم است اما بايد حواس‌مان باشد كه داريم چه چيزي را روانه شكم مي‌كنيم. نتايج مطالعه‌اي كه در ژورنال چاقي به چاپ رسيده نشان مي‌دهد، تعداد افرادي كه در آمريكا در طول روز 200 كالري از نوشيدن مايعات دريافت مي‌كنند 4 برابر بيشتر از 4 دهه قبل است. در حال حاضر 21 درصد از كالري دريافتي روزانه ما از نوشيدني تامين مي‌شود. بنابراين اگر مي‌خواهيد بدون مشكل و ناراحتي كالري دريافتي خود را كم كنيد به نوشيدني توجه بيشتري نشان دهيد. تحقيق صورت گرفته در دانشگاه «جانز هاپكينز» آمريكا نشان مي‌دهد، قطع كردن نوشيدني‌هاي شيرين بيشترين تاثير را در كاهش وزن خواهند داشت. در بين نوشيدني‌هاي شيرين بدون شك بدترين آن‌ها نوشابه است. قند نوشابه بسيار بالا و چاق‌كننده است مضاف بر اين‌كه باعث دفع كلسيم از بدن مي‌شود. دفع كلسيم جدا از خطر پوكي استخوان خطر چاق شدن را هم افزايش مي‌دهد. خوردن نوشابه حتي انواع بدون قند و رژيمي آن هم به‌دليل دفع كلسيم از بدن خطرات خاص خود را دارد.

نسخه: بهترين نوشيدني آب سالم و ساده است. اگر مي‌خواهيد نوشيدني طعم‌دار بخوريد به‌جاي نوشابه، دوغ را امتحان كنيد. مهم‌ترين فايده دوغ اين است كه غني از كلسيم است و به كاهش وزن هم كمك مي‌كند.

با اين كار در عرض 4 هفته حدود يك كيلو وزن كم خواهيد كرد.

---

 

هيچ دليلي ندارد اين عادت را كنار بگذاريد. اگر با برنامه و منظم ميان وعده بخوريد مي‌توانيد غذاهاي سالم‌تري را در برنامه غذايي خود گنجانده و از خرده‌خوري و مصرف مواد‌غذايي چاق‌كننده جلوگيري كنيد. يك ميان وعده هوشمندانه مي‌تواند شامل 3 گروه مواد‌غذايي باشد كه دست‌كم يكي از آن‌ها بايد پروتئين باشد. مي‌توانيد 3 ميان وعده با اين مشخصات را 2 ساعت قبل از غذاي اصلي ميل كنيد. با اين كار اشتها كمتر شده و مقدار غذايي كه در وعده اصلي خورده خواهد شد به شكل قابل ملاحظه‌اي كاهش خواهد يافت.

نسخه: شما مي‌توانيد 2 ميان وعده 200كالري در روز بخوريد؛ يكي قبل از ظهر و ديگري بعد از ظهر. تركيبي از پروتئين(مغزها، ماست و پنير) را با نان و ميوه، كرفس يا هويج مصرف كرده و خودتان ببينيد كه موقع غذاي اصلي چقدر كمتر خواهيد خورد.

با اين كار در عرض 4 هفته حدود 3 كيلو وزن كم خواهيد كرد.

---

اگر اين‌طور است هر روز صبحانه بخوريد. تحقيقات نشان داده خوردن پروتئين بيشتر موقع صبحانه باعث مي‌شود به‌مدت طولاني‌تري احساس سيري كنيد. در نتيجه در باقي ساعات روز پرخوري نخواهيد كرد. نتايج مطالعه ديگري در ژورنال بين‌المللي چاقي نشان داده كساني كه موقع رژيم هزار كالري كمتر مي‌خورند و موقع صبحانه 2 تخم‌مرغ و نان مي‌خورند در عرض 8 هفته، 65 درصد بيشتر از افرادي كه به‌جاي تخم‌مرغ پيراشكي و پنير خامه‌اي مي‌خوردند وزن كم كردند. يادتان باشد هرگز صبحانه را كنار نگذاريد. خوردن منظم صبحانه خطر چاقي را تا 78 درصد كاهش مي‌دهد. سعي كنيد صبحانه‌تان هميشه حاوي پروتئين (تخم‌مرغ، شير، ماست)، محصولات تمام غله (برشتوك، نان جو، نان تست گندم) و ميوه باشد.

نسخه: در عرض يك ساعت كه از خواب بيدار شديد 2 تخم‌مرغ، يك عدد نان تست تمام گندم، يك فنجان ماست كم چرب و يك پرتقال بخوريد.

با اين كار در عرض 4 هفته يك كيلو و نيم وزن كم خواهيد كرد.

---

 

اگر عادت داريد تمام روز دهان‌تان بجنبد ميوه و سبزي بجويد. نتايج تحقيقي كه در ژورنال تغذيه انگلستان به چاپ رسيده نشان مي‌دهد، افرادي كه به ميزان زيادي فولات مي‌خورند(كه در برگ‌هاي سبز مثل اسفناج و كاهو يافت مي‌شود) 5/8 برابر بيشتر از سايرين مي‌توانند يك سال بعد از آغاز رژيم دست‌كم 10 درصد وزن ابتدايي خود را كم كنند. معمولا افراد با وزن متوسط روزانه 2 وعده ميوه مي‌خورند درحالي‌كه افراد با اضافه وزن گاهي در طول چند روز يك وعده هم ميوه نمي‌خورند. اگر عاشق جويدن هستيد حداقل روزانه 2 واحد ميوه و 3 وعده سبزي بخوريد (بيشتر برگ‌هاي سبز.) در كنار اين‌ها مي‌توانيد يك فنجان لوبيا را هم به رژيم غذايي خود اضافه كنيد. نتايج مطالعه‌اي در ژورنال كالج تغذيه آمريكا نشان مي‌دهد، كساني كه لوبيا مي‌خورند فشار خون و سايز كمر كمتري دارند.

نسخه: يك تكه ميوه با صبحانه، سالاد با ناهار و يك وعده لوبيا با شام بخوريد. به‌عنوان ميان وعده هم برويد سراغ ميوه‌هاي خانواده توت مثل توت فرنگي يا بلوبري يا تمشك. بيشتر سراغ اين ميوه و سبزي‌ها برويد از جمله اسفناج، كلم‌بروكلي،  كلم قرمز، سيب، مركبات، ميوه‌هاي استوايي و خانواده توت همچنين آبميوه‌هاي خيلي شيرين را هم كنار بگذاريد.

با اين كار طي 4 هفته 2 كيلو و نيم وزن كم خواهيد كرد.

---

 

مي‌توانيد ميلك شيك را گوشه‌اي از برنامه غذايي خود داشته باشيد به شرطي كه چند تغيير سالم اما خوشمزه در آن اعمال كنيد.
نتايج مطالعه‌اي كه در ژورنال تغذيه باليني اروپا انجام شده نشان مي‌دهد، افرادي كه موقع صبحانه اسموتي غني از پروتئين مي‌خورند موقع ناهار كالري كمتري دريافت خواهند كرد(در مقايسه با افرادي كه نوشيدني پر از كربوهيدرات يا چربي مي‌خورند.)در جاي ديگري گفتيم كه افزودن 3 وعده ماست به رژيم غذايي روزانه به شما كمك خواهد كرد در عرض
12 هفته 81 درصد بيشتر چربي شكم خود را آب كنيد. حالا شما مي‌توانيد از ماست به‌عنوان پايه اصلي اسموتي استفاده كنيد.

نسخه: مي‌توانيد روزانه 2 اسموتي بخوريد. يكي به‌جاي غذاي اصلي و ديگري به‌جاي ميان‌وعده. يك و نيم فنجان ميوه را با يك فنجان ماست يا شير و يك قاشق غذاخوري كره بادام زميني و پودر پروتئين مخلوط كنيد. اگر غلظت مواد خيلي زياد است يك فنجان آب هم اضافه كنيد.

با اين كار در عرض 4 هفته بيش از يك كيلو و نيم وزن كم خواهيد كرد.

---

 

مي‌توانيد از آن‌ها براي مقابله با چاقي استفاده كنيد. محققان بيمارستان بريگهام 101زن در بوستون آمريكا كه اضافه‌وزن داشتند به‌مدت 18‌ماه در 2 گروه با رژيم غذايي كم‌چرب و چربي متوسط مورد مطالعه قرار دادند، هر 2 گروه بعد از يك سال وزن كم كرده بودند. با اين حال گروهي كه رژيم غذايي با چربي متوسط داشتند 60 درصد بيشتر از گروه ديگر وزن كم كرده و اين وزن را به‌مدت بيشتري حفظ كردند. چربي‌هاي سالم مثلا روغن زيتون، مغزها، ماهي و آووكادو چون مدت طولاني‌تري شكم را پر نگه مي‌دارند به كاهش وزن كمك مي‌كنند. نيازي هم نيست چربي‌هاي حيواني(مثل كره يا پنير يا گوشت گاو) را كنار بگذاريد فقط مصرف آن‌ها را محدود كنيد چون كالري آن‌ها بسيار بالاست. سراغ غذاهاي سرخ كرده و فرآوري شده(مثل فست فودها) نرويد چون خطر بيماري‌هاي قلبي را افزايش مي‌دهند.

نسخه: موقع صبحانه تخم مرغ، ساعت 10 صبح يك مشت مغز(مثل بادام يا گردو)، يك سالاد با آووكادو موقع ناهار، نان و پنير به‌عنوان ميان وعده و يك استيك متوسط يا كوچك يا ماهي سالمون به‌عنوان شام برنامه غذايي عالي خواهند بود.

---

 

چربي و دنبه‌هاي شكم را با 4 گزينه 20 دقيقه‌اي حذف كنيد. به گزارش برترین ها دانشمندان براي اين شيوه عبارت فعاليت گرمازاي غيرورزشي را انتخاب كرده‌اند. نيازي هم نيست براي اين‌كار به باشگاه برويد.

• افزايش آهسته انرژي

دانشمندان دانشگاه روچستر دريافته‌اند، افرادي كه دست‌كم 20 دقيقه در روز را بيرون از خانه مشغول فعاليت هستند 20درصد بيشتر از افرادي كه در خانه هستند انرژي بدني و ذهني خواهند داشت.

• ورزش ملايم روزانه

فقط 20 دقيقه ورزش يا نرمش در روز ضربان قلب را تا 88 درصد افزايش داده و باعث سوختن 160 كالري مي‌شود. اين كار به اندازه يك برنامه ورزشي سنگين موثر است. اين را نتايج يك مطالعه در ژورنال پزشكي ورزشي و تناسب اندام مي‌گويد.

• بدن را قوي كنيد

دكتر چارلز استيلي يكي از محققان برجسته پزشكي- ورزشي توصيه كرده، اگر روزانه 20دقيقه روي توپ سوئيسي بدنسازي بنشينيد ضمن حفظ تعادل روي آن، عضلات ناحيه تنه تقويت شده و از كمردردهاي ناشي از پشت ميز نشستن طولاني جلوگيري مي‌شود.

• كالري بسوزانيد

وقتي با تلفن حرف مي‌زنيد بايستيد. همين كار ساده به شما كمك مي‌كند در عرض 20‌دقيقه مكالمه 53 كالري بسوزانيد. در واقع يك عادت جديد كه روزانه به اندازه 100‌كالري انرژي خواهد سوزاند مي‌تواند آغاز راهي براي سوزاندن كالري‌هاي بيشتر باشد.

 

• رییس انجمن جراحان از ارتوپدی ایران در این باره به سلامت می گوید: «بیان این تبلیغات به عنوان مباحث علمی فاجعه است به دلیل آنکه با اتمام سن رشد و بسسته شدن صفحات استخوانی، هیچ عاملی (نه دارو، نه کفش و صندل، نه ژل و نه ورش و نه حتی تغذیه مناسب) نمی تواند قد را بلندتر کند.»

 

تب زیبایی خیلی وقت است که دیگر فروکش نمی کند و روز به روز هم بالاتر می رود. صفحات مجله ها و روزنامه ها پر شده از تبلیغات جورواجوری که هرکدام سودای زیباترشدن را در سر خواننده می پرورانند. تب زیبایی برخی را آنقدر دچار کرده که برای چند سانت بلندقدترشدن، در دام سودجویان می افتند. «امتحانش که ضرر ندارد!» همین جمله خیلی ها را وسوسه می کند تا برای آنکه قامت بلندتری داشته باشند، انواع قرص ها، ژل، صندل، برچسب، کفش و گوشواره افزایش قد را تجربه کنند.

«ژل افزایش قد تا 5 سانتی متر، بددون کوچک ترین عوارض… کامل ترین و جدیدترین روش آموزش تضمینی افزایش قد بدون استفاده از داروهای شیمیایی و هورمونی زیان آور… دستگاه افزایش قد اورجینال که به صورت صندل تا 15 سانتی متر در سنین کمتر از 35 سال باعث افزایش قد می شود…» اینها فقط برخی از آگهی هایی است که در این زمینه وجود دارد، در توضیح روش کار دستگاه افزایش قد اورجینال آمده است: «این دستگاه با ایجاد پالس های الکتریکی ضعیفی، مانند طب سوزنی، اقدام به تحریک اعصاب حساس و موردنظر محل قرارگرفتن آن (کف پا) می کند و به این ترتیب باعث افزایش قد کاربر تا حداکثر 12 تا 15 سانتی متر می شود. شیوه کار این دستگاه نوعی فیزیوتراپی برای استخوان هاست و با تحریک اعصاب بدن، از تنبلی عضلات جلوگیری می کند و با تحریک عصبی باعث افزایش قد طبیعی می شود قیمت این دستگاه 57 هزار تومان است و هیچ گونه عارضه ای ندارد.»

این دستگاه ها و صندل ها و… به ظاهر هیچ عارضه و مشکلی ندارند و می توانند آرزوی بلندقدترشدن خیلی ها را برآورده کنند، قیمتشان هم آنقدر گران نیست که فقط افراد متمول بتوانند آنها را تهیه کنند اما آیا فقط با تحریک اعصاب بدن، می توان چند سانت بلندتر شد؟

این تبلیغات فاجعه است!

رییس انجمن جراحان از ارتوپدی ایران در این باره به سلامت می گوید: «بیان این تبلیغات به عنوان مباحث علمی فاجعه است به دلیل آنکه با اتمام سن رشد و بسسته شدن صفحات استخوانی، هیچ عاملی (نه دارو، نه کفش و صندل، نه ژل و نه ورش و نه حتی تغذیه مناسب) نمی تواند قد را بلندتر کند.»

دکتر غلامعلی عکاشه با بیان اینکه استفاده از آنچه در این آگهی ها تبلیغ می شود هیچ گونه اثری ندارد، ادامه می دهد: «جز سرازیرکردن پول به جیب مبلغان این روش های غیرعلمی، استفاده از آنها سود دیگری نخواهد داشت.» او با تاکید بر اینکه هیچ دارویی برای افزایش قد وجود ندارد، توضیح می دهد: «صفحات رشد استخوانی بعد از سن بسته شدن این صفحات استخوانی در دختران و پسران متفاوت است اما به طور کلی می توان گفت بعد از سن 20 سالگی دیگر نمی توان با هیچ وسیله و روشی قد افراد را بلندتر کرد.»

افزایش قد علمی نیست

یکی از روش های بحث برانگیز افزایش قد، عمل جراحی است. این روش را اولین بار یک فرد روسی برای مجروحان جنگی که استخوان هایشان آسیب دیده بودند و به طور مثال یک پایشان بلندتر از پای دیگر بود، به کار برد. رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران درباره چنین عمل های جراحی ای توضیح می دهد: «اگر بر اثر بیماری یا سانحه، یک پا کوتاه تر از پای دیگر باشد، می توانیم با عمل جراحی حداقل 3 سانیت متر پای دیگر را بلند کنیم و اگر کوتاهی در ران و ساق پا باشد، براساس ضوابط تعریف شده ای بین 10 تا 15 سانتی متر می توان قد پا را بلندتر کرد اما اینکه فرد سالمی بخواهد با عمل جراحی قدش را بلندتر کند به هیچ وجه توصیه نمی شود.»

دکتر عکاشه با بیان اینکه عوارض این جراحی آنقدر زیاد است که در دنیا برای افزایش قد پذیرفته شده نیست، ادامه می دهد: «امکان کج جوش خوردن و فلج عصب در این عمل جراحی وجود دارد و جای پیچ و بخیه در پای فرد باقی خواهد ماند. علاوه بر آن، اگر به طور مثال ران را بلند کنیم، زانو بدون تغییر می ماند و بسیار بدقواره می شود و ناهماهنگی نسبت به بالاتنه نیز به وجود خواهد آمد.»

وی درمورد افرادی که ادعا می کنند عمل افزایش قد عوارضی ندارد، می گوید: «از افرادی که چنین ادعایی دارند دعوت می کنم که در مراجع ذی صلاح قانونی حاضر شوند و این موضوع را ثابت کنند.» رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران به افرادی که علاقه دارند قدشان بلند شود، توصیه می کند: «قبل از انتخاب روشی برای افزایش قد به متخصصانی مراجعه کنید که هم صلاحیت دارند و هم صداقت. در این راستا، انجمن جراحان ارتوپدی ایران در هر زمان با معرفی متخصصان، پاسخگوی سوال های شما خواهد بود.»

ایرانی ها بلندتر شده اند

ایرانی ها طی 30 سال گذشته، 8 تا 10 سانتی متر بلندتر شده اند. دکتر مرتضی مولوی، فوق تخصص ارتوپدی اطفال با بیان این خبر در گفت و گو با سلامت می گوید: «این آمار را براساس نمودار افزایش قد از بیمارانی که برای کوتاهی یک پا مراجعه کردند، به دست آوردیم. این نمودار مشخص می کند در کودکی که یک اندامش کوتاه تر از اندام دیگر است، در سن 16 تا 17 سالگی اندام چه میزان رشد می کند و در چه سنی می توان عمل جراحی انجام داد.

این نمودار در مورد افراد سالم نیز مصداق دارد و براساس آن می توان نتیجه گرفت ایرانی ها تا 10 سانتی متر بلندتر شده اند.» این فوق تخصص ارتوپدی اطفال 3 عامل را در افزایش قد موثر می داند: «ورزش، تغذیه و بهداشت عواملی هستند که به مرور زمان بر رشد قدی افراد تاثیر می گذارند. اگر کودکان در سن رشد کمتر بیمار شوند و مجبور نباشند آنتی بیوتیک مصرف کنند (آنتی بیوتیک جذب کلسیم و پروتئین را کم می کند)، تغذیه مناسب داشته باشند و ورزش کنند نسلی بلندقامت تر خواهیم داشت.»

دکتر مولوی به افزایش قد در کشور ژاپن اشاره می کند و توضیح می دهد: «در سال 1986 تا 1997 به طور متوسط 8 سانتی متر به قد ژاپنی ها اضافه شد به گونه ای که الان والیبالیست های 2 متری دارند. وضعیت در ایران نیز مشابه کشور ژاپن و متاثر از 3 عامل تغذیه، بهداشت و ورزش است.» وی اعتقاد دارد: «در یک خانواده 6 نفره، معمولا فرزندانی که وضعیت بهتری از نظر 3 عامل ذکر شده دارند، قدبلندتر هستند. بنابراین غیر از عوامل ژنتیکی، عوامل دیگری نیز بر قد افراد تاثیر دارند.»

آمارهایی که دکتر مولوی بیان کرد جنبه رسمی ندارد و بر مبنای تعداد مراجعان به مطب تهیه شده است. دکتر حامد برکاتی، رییس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت می گوید: «آماری درمورد افزایش قد 10-8 سانتی متر ایرانی در دست نیست، اما براساس آخرین آمارهای وزارت بهداشت که در سال 83 تحقیق آن انجام شده، کوتاه قدی در گروه سنی زیر 5 سال به 5 درصد رسیده درحالی که در سال 77، 15 درصد بوده است.» دکتر برکاتی اعتقاد دارد، باتوجه به برنامه کودک سالم که از سال 84 وارد سیستم بهداشت و درمان شده و بالارفتن شاخص های بهداشتی و سطح سواد، به نظر می رسد وضعیت کوتاه قدی بهتر شده باشد.

رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران نیز گفته های دکتر برکاتی را تایید و عنوان می کند: «آمار رسمی ارزیابی شده ای که وضعیت قد ایرانی ها را طی زمان های مختلف سنجیده باشد و بیان کند که شاهد افزایش قد ایرانیان بوده ایم، وجود ندارد، اما به صورت تجربی و براساس مشاهدات می توانیم بگوییم جوانان و به خصوص دختران بلندتر شده اند.»

دکتر عکاشه اعتقاد دارد: «در قدیم سوءتغذیه وجود داشت و بیماری هایی مثل اسکوربوت، بری بری و راشیتیسم که ناشی از فقر ویتامین B و کلسیم است بسیار دیده می شد، اما در حال حاضر با بهود وضعیت تغذیه و ورزش که بر صفحه رشد تاثیر می گذارد، قد جوانان بلدتر شده و سوءتغذیه کمتر مشاهده می شود.»

بیماری هایی که رشد قدمان را متوقف می کند

تا چه سنی قدمان بلند می شود؟ پاسخ این پرسش تکلیف بسیاری از سوال ها را درمورد روش های جانبی و غیرعلمی افزایش قد مشخص می کند. دکتر محسن خوش نیت، فوق تخصص غدد و متابولیسم می گوید: «افزایش قد تا زمانی که صفحه های رشد استخوان باز باشد، امکان پذیر است. در دختران 2 سال بعد از عادت ماهیانه و در پسران با اتمام بلوغ یعنی 16، 17 سالگی صفحات رشد بسته می شود و از آن زمان به بعد، افزایش قد با هیچ وسیله ای امکان پذیر نیست.»

دکتر خوش نیت با دروغ دانستن تبلیغاتی که در مورد افزایش قد در مجله ها، ماهواره و فضای مجازی وجود دارد، تاکید می کند: «برخی بیماری ها بر روند رشد قد تاثیر می گذارند و افراد باید قبل از بولغ به متخصص مراجعه کنند تا علت کوتاه قدی بررسی شود. کم کاری تیرویید، کمبود هورمون رشد، بلوغ زودرس، بیماری های کبدی و ریوی مزمن، بیماری های قلبی، کم خونی مزمن و مصرف طولانی مدت بعضی از داروهای کنورتونی بر رشد قد تاثیر می گذارد. با مراجعه به موقع به متخصص علت بیماری بررسی و درمان می شود.»

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه سوءتغذیه روند افزایش قد را کند می کند، ادامه می دهد: «تغذیه مناسب در کودکی و نوجوانی اهمیت زیادی دارد و مصرف لبنیات، پروتئین، ویتامین، املاح و گوشت بر رشد قد تاثیر می گذارد.» وی با بیان اینکه آمار رسمی ای از افزایش قد در ایران نداریم، عنوان می کند: «به طور کلی در دنیا طی 70 سال اخیر به دلیل بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در کشورهای درحال توسعه، قد افراد بلندتر شده است.

---

پرسش از متخصص تغذیه

چه غذاهایی قدمان را بلند می کند؟

بلندی یا کوتاهی قد بیشتر جنبه ژنتیکی دارد و تغذیه فقط در شرایطی که بسیار نامناسب باشد و فرد دچار سوءتغذیه شود، بر رشد قد تاثیر می گذارد. بیشتر افرادی که تمایل دارند قد بلندتری داشته باشند، سوءتغذیه ندارند بلکه دوست دارند از نظر ظاهری، بهتر باشند.

تغذیه در دوران جنینی و 3 سال اول زندگی، اهمیت زیادی در رشد قد افراد دارد. به طور کلی چند گروه از مواد غذایی بر رشد قد تاثیر دارند؛ «روی» یا «زینک» از مواد غذایی است که به خصوص اگر قبل از بلوغ مصرف شود، می تواند بر رشد قد تاثیر بگذارد. علاوه بر آن، تغذیه کامل شامل گروه های مختلف غذایی مانند لبنیات و میوه های حاوی ویتامین A مانند طالبی، خربزه، سیب، انگور و مرکبات می توانند روی رشد قد تاثیر بگذارند.

برخی والدین تصور می کنند اگر فرزندشان شیر بیشتری بخورد، قدش بلندتر می شود، درحالی که مصرف شیر هم اندازه دارد و اگر یک نوجوان بیشتر از حد نیازش در روز شیر بخورد، چاق می شود و صفحات استخوانی اش زودتر بسته خواهند شد. برخی ورزش ها مانند والیبال، بسکتبال، شنا و دوچرخه سواری با زین بلند هم در رشد قد تاثیر دارند.

تمام موارد ذکرشده صددرصد در افزایش قد تاثیر ندارند و این طور نیست که اگر کسی این مواد غذایی را مصرف یا ورزش کند تما قد بلندی خواهد داشت. یک فرمول تقریبی که تا 70 درصد نتایجش قابل استناد است، قد فرزندان را در آینده نشان می دهد: اگر قد پدر و مادر را با هم جمع و حاصل را تقسیم بر 2 و عدد به دست آمده را با 5/6 جمع کنیم، قد پسر و اگر از آن 5/6 کم کنیم، قد دختر به دست می آید.