-
در بعضي از جوانان پاهاي پرانتزي يا ضربدري به‌عنوان يك عامل خطرساز در مشكل زانوست و حتي اگر جواناني كه اين مشكل را دارند ولي دردي احساس نمي‌كنند بهتر است تا به پزشك‌هاي ارتوپد مراجعه كنند و از سلامت زانوها و پاهاي‌شان مطمئن شوند.
خب اين يك واقعيت است كه براي بسياري از خانم‌ها پوشيدن كفش پاشنه بلند يك موضوع مهم است و خيلي از آنها از دوران بچگي عاشق كفش‌هاي پاشنه بلند بودند و هميشه در كودكي با پوشيدن كفش‌هاي بزرگ‌تر‌ها احساس زيبايي بيشتري مي‌كردند و حالا تمام سعي خود را ميكنند حتي در بدترين شرايط و مكان‌ها هم با كفش‌هاي پاشنه بلند ظاهر شوند و هستند خانم‌هايي كه بعد از پوشيدن كفش‌هاي پاشنه بلند ساعت‌ها از درد پا و كمر رنج مي‌برند اما باز هم ترجيح مي‌دهند، آن كفش‌ها را بپوشند و هرگز به عواقب آن و مشكلاتي كه بعد از آن به‌وجود مي‌آيد فكر نمي‌كنند ولي تنها مشكلي كه پاي خانم‌ها را تهديد مي‌كند اين موضوع نيست بلكه دكتر حسين فراهيني، متخصص ارتوپدي در مورد مشكلاتي كه پاهاي خانم‌ها را تهديد مي‌كند توصيه‌هايي دارد.
پاي پرانتزي و پاي ضربدري يعني چي؟
در حالت نرمال انسان وقتي كه مي‌ايستد، بايد ساق پا و ران او در يك راستا و امتداد باشد فقط اين‌كه ساق پا نسبت به ران 8درجه زاويه به طرف بيرون دارد يا بالعكس، به اين صورت كه فرد ايستاده وقتي 2 تا زانوهاي خود را به هم مي‌چسباند، بايد قوزك پاها نيز به هم بچسبد. اگر در اين شرايط وقتي 2 پا به هم مي‌چسبد، قوزك‌ها به هم بچسبد اما زانوها با هم فاصله داشته باشند، آن پا را «پرانتزي» يا «كماني» مي‌نامند كه اين حالت در افراد مختلف متفاوت است و بسته به درجه كماني‌بودن تقسيم‌بندي مي‌شود. گاه برعكس اين اتفاق نيز ديده مي‌شود، يعني وقتي اين افراد مي‌ايستند زانوها به هم مي‌چسبند اما قوزك‌ها از هم فاصله دارند كه در اين صورت پاهاي ايكس مانند يا ضربدري ناميده مي‌شوند. در واقع در حالت پاهاي ضربدري و پرانتزي 2زاويه متضاد هستند.
وقتي خاري در پاشنه شماست
خار پاشنه در حقيقت زوايد استخواني هستند كه در كف پا و قسمت پاشنه پا و معمولا در محل چسبيدن تاندون قوي كف پا كه باعث حركت كف پا مي‌شود، به‌وجود مي‌آيند كه اين مشكل بعضي مواقع به‌علت كشيده شدن كف پا به مقدار زياد و بعضي مواقع به‌دليل وزن زياد و بعضي مواقع به‌دليل تغييراتي كه در استخوان‌ها به‌وجود مي‌آيد است. در كل يك زايده استخوان در كف پا به‌وجود مي‌آيد كه به آن خار پا گفته مي‌شود. معمولا ممكن است اين مسئله منجربه درد شديد پا و اختلال در راه رفتن شود. براي درمان خار پاشنه راه‌هاي متفاوت بسياري وجود دارد. به‌عنوان مثال فيزيوتراپي و آبگرم يا استفاده از كفي‌هاي مخصوص پا توصيه مي‌شود و در بعضي موارد غير از استفاده از داروها، برخي تزريقات موضعي و در بعضي مواقع فيزيوتراپي نيز كمك‌كننده است. امروزه يكسري وسايل جديد به‌نام اي‌اس‌دبليو‌تي يا وسايل شوك درماني هم اختراع شده‌اند كه با يكسري شوك خارپاشنه را از بين مي‌برد؛ همان‌طور كه سنگ كليه با دستگاه‌هاي ايجاد شوك از بين مي‌رود، البته اين كار در مراحل اوليه ايجاد خار انجام مي‌شود.
ژنتيك بسيار مهم است
ممكن است بعضي افراد پاهاي پرانتزي نداشته باشند اما پاهاي‌شان دچار چرخش و تغيير فرم شده باشد، يعني هنگام راه‌رفتن پاها به سمت داخل يا خارج چرخش داشته باشد كه اين افراد جزو افراد دفورمي (تغيير شكلي) چرخشي هستند، اينگونه افراد در اجتماع در تمام سنين خيلي زياد ديده مي‌شوند. پاهاي پرانتزي زمينه‌هاي مختلفي دارد، ممكن است فرد در كودكي دچار بيماري به نام راشيتيسم شده باشد كه كمبود كلسيم و ويتامين D اين بيماري را به‌وجود مي‌آورد. اين مسئله باعث مي‌شود تا فرد در بزرگسالي پاهايي كماني داشته باشد و در بعضي مواقع و در سنين بالاتر ممكن است مسائل فاميلي و ژنتيك باعث به‌وجود آمدن اين مسائل شود كه در اين مسئله ژنتيك، بسيار شايع‌تر و مهم‌تر است. به‌خصوص در كودكاني كه در سنين رشد هستند‌كه هرچه بيشتر رشد ميكنند پاهاي‌شان بيشتر حالت كماني به‌خود مي‌گيرد و مشكلات براي آنها بيشتر مي‌شود.
برآمدگي‌هايي كه پا را زشت ميكنند
هالوس والگوس يعني برآمدگي كه در بعضي افراد در كنار شست پاهاي‌شان به‌وجود مي‌آيد كه به معني استخوان اول كف پاست كه به طرف كف پا منحرف مي‌شود و درنتيجه باعث تغييرات، دفرمه‌شدن و زشتي در پا و گاه ايجاد درد شديد مي‌شود. در مواردي كه اين مسئله شديد باشد، پيشنهاد در ماني عمل جراحي است و در درجات پايين‌تر و در سنين پايين‌تر مي‌توان با گذاشتن پدهايي لاي انگشتان از منحرف شدن انگشتان جلوگيري كرد. هر فردي بايد ورزش را در حد توان خود انجام دهد، هيچ‌گاه به فردي توصيه نمي‌شود كه خارج از توان خود ورزش و تحرك كند. در درجه اول بايد تكنيك‌هاي ورزشي به درستي انجام شود؛ اول اين‌كه در حد توان باشد تا اندام فوقاني و گاه اندام تحتاني دچار خستگي مزمن نشود زيرا در بعضي مواقع كه فرد بيش‌ازحد توان خود ورزش كند، گاه دچار خستگي در ستون فقرات مي‌شود و گاه در درجات شديدتر ممكن است، دچار شكستگي‌هاي كوچك پنهاني در استخوان‌ها شود. در اين موارد، ورزش خاصي توصيه نمي‌شود فقط توصيه اين است كه ورزش روي اصول، دقت و زيرنظر يك متخصص انجام شود. در بعضي افراد كه انحرافات زانو يا استخواني يا كف پايي صاف داشته باشند براساس شرايط خودشان بايد ورزش كنند.
پاهاي ضربدري يا پاهايي به شكل ايكس
افرادي هم كه دچار پاهاي ضربدري يا ايكس مانند هستند، معمولا اين مشكل از سنين كودكي براي آنها به‌وجود مي‌آيد و معمولا با صافي كف پا همراه است. يكسري از بيماري‌هاي متابوليسم و متابوليكي هم وجود دارند كه آنها هم باعث تغييراتي در بدن يا كمبود‌هايي در بدن هستند كه آنها هم مي‌توانند باعث چنين تغييراتي در بدن باشند. در سنين بالا و به‌خصوص در زنان پوكي استخوان نيز زنان را به اين مسئله مبتلا مي‌كند و تغييراتي در پاهاي آنها نيز به‌وجود مي‌آيد. در اين موارد پاها تمايل دارند تا به‌صورت كماني در آيند كه معمولا در نهايت ساق پاها و مچ پاي آنها منحرف مي‌شوند.
جوانان مراقب باشند
در بعضي از جوانان پاهاي پرانتزي يا ضربدري به‌عنوان يك عامل خطرساز در مشكل زانوست و حتي اگر جواناني كه اين مشكل را دارند ولي دردي احساس نمي‌كنند بهتر است تا به پزشك‌هاي ارتوپد مراجعه كنند و از سلامت زانوها و پاهاي‌شان مطمئن شوند.
گاه مي‌توان اين مسائل را با ورزش‌ها و فيزيوتراپي‌ها و استفاده از كفش‌هاي طبي، انحرافات جزئي را درمان كرد و در بعضي مواقع ممكن است پرانتزي بودن پاها يا ضربدري بودن در حدي باشد كه احتياج به جراحي داشته باشد.
كفش زيبا اما خطرناك
كفش‌هاي نوك تيز و تنگي كه اكثر خانم‌ها در اين روزها به پا ميكنند به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود؛ اين كفش‌ها باعث دفرمه‌شدن پاها و تغيير شكل در انگشتان مي‌شود. معمولا كفش‌هايي كه توصيه مي‌شود بايد جلوي آنها پهن باشد تا انگشتان به راحتي جا بگيرند و بتوانند به راحتي حركت كنند. گاه اين كفش‌ها در بعضي از مهماني‌ها درمدت زمان كوتاه ممكن است خيلي آزار‌دهنده و مضر نباشد اما از لحاظ علمي، بهداشتي و پزشكي به هيچ وجه اين كفش‌ها توصيه نمي‌شود. كفش‌هاي پاشنه بلند اثرات بسيار مخربي روي مفصل زانو و ستون فقرات دارد. كفش‌هاي پاشنه بلند ارتباط مستقيمي با كمر درد دارد، احتمال ايجاد كمر درد با كفش پاشنه بلند خيلي بيشتر از ايجاد زانو درد است به‌خصوص به كساني‌كه زمينه كمر درد نيز دارند و سني از آنها گذشته اين كفش‌ها به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود. پاشنه‌هايي تا ارتفاع 3سانتي‌متر هيچ اشكالي ندارد.
پاشنه خوب است اما…
كفش‌ها نقش بسيار مهمي در سلامت پاها، زانوها و ستون فقرات دارد. به‌طور كلي كفش‌هايي كه به خانم‌ها توصيه مي‌شود بايد از نوع كفش‌هايي باشد كه استانداردهاي خود را داشته باشد. امروزه كمپاني‌هاي بزرگ روز دنيا كه در كار توليد كفش هستند، به سوي علمي شدن توليد كفش‌ها پيش مي‌روند تا بتوانند هرچه بيشتر بر سلامت پاها و سلامت انسان تكيه كنند. كمپاني‌هاي موفقي هم كه مي‌توانند كفش‌هاي سالم‌تري بسازند در نتيجه فروش بهتري دارند و اين فروش بيشتر سلامت انسان‌ها را تضمين ميكنند. بايد به اين نكته اشاره كرد كه پاشنه براي كفش تا حدودي براي تمام افراد توصيه مي‌شود. پاشنه تا حدود 2 تا 3 سانتي‌متر اشكالي كه ندارد هيچ بلكه به سلامت پاها نيز كمك مي‌كند و براي سلامت مچ پاها و زانوها موثر است، البته به شرط اين‌كه اين پاشنه‌ها به‌صورت لژدار و كاملا براي پا تكيه‌گاه باشد. برخي از اين كفش‌هاي پاشنه بلندي كه به ميزان بالايي بلند و در عين حال باريك هستند به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود و براي سلامت پاها بسيار مضر است.در مورد پوشيدن شلوار‌هاي خيلي تنگ بايد گفت، اين لباس‌ها تاثيري بر سلامت و فرم پاها ندارد اما اصلا توصيه نمي‌شود، به‌خصوص در افراد مسن به‌دليل اين‌كه ممكن است تا جريان خون در اندام را به خطر بيندازد و مشكل‌آفرين باشد، به همين علت دقت در پوشيدن شلوار‌ها نيز مهم است.
كدام ورزش و كدام كفش مناسب‌تر است
بهترين ورزش براي سلامت انسان و سلامت پاها راه رفتن روي زمين صاف است، يكي ديگر از ورزش‌هايي كه توصيه مي‌شود شنا در استخر‌هاي آب گرم است و يكسري از دستگاه‌هايي كه اين روزها در باشگاه‌هاي بدن‌سازي نيز استفاده مي‌شود و عضلات را تقويت ميكنند، مفيد است. بايد دانست فقط يك عضله در پا وجود ندارد بلكه تعداد زيادي عضله در پاها وجود دارد و هر كدام از اين‌ها مكانيسم‌هاي مختلفي دارند و مي‌توان بر اثر آن مكانيسم‌‌ها آنها را تقويت كرد. كفش مناسب، كفشي است كه كف آن كاملا حركت كند و خيلي سفت نباشد به‌خصوص جلوي پنجه‌ها و همچنين كفش مناسب بايد پشت مناسبي داشته باشد و مچ پا را كاملا در بر بگيرد و رويه جلويي كفش بايد راحت و كف پا بايد كاملا پوشش داده شود و مناسب با قوس كف‌پا باشد، به‌عنوان مثال كفش‌هايي كه ورزشكاران مي‌پوشند بسيار مناسب هستند.
تمام افراد پا پرانتزي به دنيا مي‌آيند
به خاطر شكل خاص خلقت خداوند نوزادان تا 2ونيم سالگي پاهايي پرانتزي دارند و اين به اين دليل است كه نوزادان وقتي پاهايي پرانتزي دارند هنگام راه افتادن تعادل خود را بهتر حفظ ميكنند، و آنها تا 2ونيمسالگي پاهاي آنها به‌صورت پرانتزي باقي مي‌ماند و بعد از آن به‌تدريج پاهاي كودكان صاف مي‌شود و تا 4سالگي حالت طبيعي خودش را پيدا مي‌كند و ساق پا 8درجه به طرف بيرون شكل مي‌گيرد و اين دليل فقط به‌خاطر خواست خداست و بهتر است مادران از ديدن پاهاي نوزادان كه به شكل پرانتزي است ناراحت نباشند اما به‌ندرت به دلايل بيماري‌هاي متعدد يا زمينه‌هاي ارثي ممكن است اين كماني‌بودن از حد طبيعي بعد از 2ونيمسالگي بيشتر باشد و اگر كودك اين شرايط را داشته باشد بهتر است تا درمان آن شروع شود.
