دسته: گردشگری

• از دیگر سوغاتی های شهرگرگان می توان قالی و قالیچه، پشتی های ترکمنی، جاجیم های کوهستان های گرگان، صنایع دستی روستایی، ماهی و خاویار نام برد.

 

مهمترین سوغات شهر گرگان عبارتند از : حلوا اماج، نان زنجبیلی(لوزی)، نان شیرینی (خرمایی)، سرغربیلی، نان پادرازی، نان شیرمال، قطاب و…

علاوه بر موارد بالا که همچنان در بازارهای استان به عنوان سوغات گرگان به فروش می رسند و بسیاری از گرگانی ها نیز در آستانه سال نو اقدام به پخت آنها می کنند؛ خوراکی ها و شیرینی جات سنتی و خانگی دیگری هم در گذشته های نه چندان دور پخته می شده است که از آن جمله می توان به این موارد اشاره نمود: کُلُمبو، کالنی نون، گلاج، رشته به رشته، شیرینی برنجی، نون قندی، نون کلوچه، سیچو کماچ. و شکلات های عیدی همچون: پشت زیگ، پیسه گندله، شقزی، مار مُرده و … از دیگر سوغاتی های شهرگرگان می توان قالی و قالیچه، پشتی های ترکمنی، جاجیم های کوهستان های گرگان، صنایع دستی روستایی، ماهی و خاویار نام برد.

 

• سابقه 6000 ساله سكونت در منطقه بوئين زهرا و تپه هاي زاغه ، قبرستان و قره تپه سبك خاصي از پخت و طراحي سفال را در زمان هاي گذشته به وجود آورده كه امروزه كارشناسان فن به عنوان سفال سبك زاغه مي شناسند .

در قزوین نقاشی معمول بوده است. روی درها، ارسی‌ها، دیوار و سقف اتاق‌ها را نقاشی کرده، روی آن را رنگ جلا از روغن کمان می‌زدند و این روغن را با دستور خاصی تهیه می‌کردند. رنگ‌هایی که به کار می‌رفته همه رنگ‌های طبیعی و دارای ثبات و جلای ویژه‌ای بوده است.

 

استقرار طولاني مدت قوم ها و الهام گيري از طبيعت منطقه دو عامل مهم در ايجاد انواع سوغات صنايع دستي اقوام ساكن در منطقه و همچنين شهر قزوين مي باشد .

سابقه 6000 ساله سكونت در منطقه بوئين زهرا و تپه هاي زاغه ، قبرستان و قره تپه سبك خاصي از پخت و طراحي سفال را در زمان هاي گذشته به وجود آورده كه امروزه كارشناسان فن به عنوان سفال سبك زاغه مي شناسند .

منبت‌کاری
این صنعت در غالب شهرهای ایران معمول بوده در قزوین نیز به حد کمال وجود داشته و بهترین نمونه آن در حرم شاهزاده حسین است و نمونه دیگر آن ارسی‌های برخی منازل خصوصی به ویژه ارسی‌های حسینیه امینی‌ها است که در ایران کم‌نظیر است.

نقاشی پشت شیشه
نقاشی پشت شیشه‌ی قزوین در دوران قاجاریـه با مـایه گرفتن از هنر روزگار صفویـه درخشیده است تا جایی که این شهر یکی از مراکز تولید آن شده است.

نقاشی و تذهیب
در قزوین نقاشی معمول بوده است. روی درها، ارسی‌ها، دیوار و سقف اتاق‌ها را نقاشی کرده، روی آن را رنگ جلا از روغن کمان می‌زدند و این روغن را با دستور خاصی تهیه می‌کردند. رنگ‌هایی که به کار می‌رفته همه رنگ‌های طبیعی و دارای ثبات و جلای ویژه‌ای بوده است.

خوش‌نویسی و خطاطی
شهر قزوین در این قسمت شاید به بسیاری از شهرهای بزرگ مزیت و برتری داشته باشد، زیرا اساتید بزرگی چون میرعماد قزوینی به این خطه تعلق دارند. آخرین هنرمند نامی این هنر از مردم قزوین، شادروان میرمحمدحسین عمادالکتاب سیفی حسنی قزوینی است، که در عصر خود در سراسر کشور بی‌رقیب بود و در تهران می‌زیست و شاهنامه معروف به چاپ امیربهادر به خط آن مرحوم است، وی رسم‌المشق‌هایی هم برای نوآموزان از خود باقی گذاشته است.

شیرینی‌ها
استان قزوین نیز مانند سایر استان های کشور دارای انواع غذاهای سنتی است که برخی از آنها در مناسبت‌های ویژه و بعضی نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می‌شود.

متداول‌ترین شیرینی‌های استان عبارت‌اند از نان برنجی، نان نخودی، نان قندی، نان بادامی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی، نان چایی، اتابکی،ولیعهدی، حاج کریمی، باقلوای پیچ، باقلوای لوزی نان چایی، نان قندی، نخودی، باقلوای سه رنگ قزوینی، که به طور قطع هر کدام سوغات مناسبی خواهند بود.

در فصل مناسب، محصولاتی چون انار، گردو، فندق و انگور هم به راحتی قابل تهیه‌اند.

همچنین در بازار قزوین فرآورده‌ای به فروش می‌رسد که کمتر جایی به چشم می‌خورد، پنیر کوزه‌ای با طعم زیره، سبزی یا ساده که بسیار خوش طعم است. لازم به ذکر است در گذشته برای نگهداری پنیر، آن را در کوزه گذاشته و زیر خاک می‌گذاشتند. حال این نوع پنیر چند ساله در بازار قزوین قابل تهیه است.

 

• جدای از خوراکی‌هایی که گفته شد در شهرکرد صنایع دستی متنوعی تولید می‌شود که هر کدام مورد مصرف خاص خود را دارد. در میان عشایر بختیاری قالی‌بافی از اهمیت زیادی برخوردار است. برخی از زنان نوعی قالی به نام بی‌بی‌باف می‌بافند که از کیفیت بالایی برخوردار است. طرح آن به لچک و ترنج معروف است.

لبنیات و انواع کشک تازه و خشک و عسل خوبی می‌توان در شهرکرد تهیه کرد. علاوه بر قره قورت‌های ترش که در این شهر وجود دارد نوعی قره‌قورت معروف به قارا وجود دارد که قره قورت شیرین است و برای آن که از شیرینی به هم نچسبد و خشک نشود به آن آرد می‌زنند. همین طور گز بلداجی که یکی از خوشمزه‌ترین شیرینی‌های این استان است در شهرکرد به فروش می‌رسد.

جدای از خوراکی‌هایی که گفته شد در شهرکرد صنایع دستی متنوعی تولید می‌شود که هر کدام مورد مصرف خاص خود را دارد. در میان عشایر بختیاری قالی‌بافی از اهمیت زیادی برخوردار است. برخی از زنان نوعی قالی به نام بی‌بی‌باف می‌بافند که از کیفیت بالایی برخوردار است. طرح آن به لچک و ترنج معروف است.

نمدمالی هنر دیگری است که در شهرکرد عرضه می‌شود و تولیداتی مناسب زندگی امروزه مانند کیف و کیف گوشی همراه نیز به آن افزوده شده است. کلاه‌مالی یکی دیگر از صنایع دستی مطرح است و در منطقه می‌توان کلاه‌های خسروی، شب‌کلاه و کلاه قشقایی را دید. گلیم، جاجیم و وریس دیگر بافته‌های بختیاری است که باید پلاس را نیز به آنها افزود. پلاس نوعی زیرانداز است که آن را یا از تکه‌های پارچه و یا از نخ‌های پنبه‌ای و پشمی می‌بافند.

• اصطخری در کتاب مسالک و ممالک مینویسد : ( گلاب فارس از جور خیزد و به دیار حجاز و یمن و شام و مصر و مغرب و خراسان ببرند و آب طلع ( عرق طارونه ) آنجا چکانند و هیچ جای دگر ندانند، زعفران و آب بید ( بیدیمشک ) بهتر از آن که به دیگر جای باشد )

سوغات عمده شیراز آبلیمووابغوره می‌‌باشد. همین طور بهارنارنج شیراز زبانزد خاص و عام است. همینطور شیرازی‌ها نوعی پالوده به همان نام پالوده شیرازی دارند که یکی از بهترین انواع پالوده در ایران است. از انواع دیگر صنایع دستی می‌توان به خاتم‌کاری، منبت‌کاری، قالی و قالیچه اشاره کرد. خاتم این شهر معروف است.

صنایع دستی از قبیل خاتم کاری فارس ، نقره کاری ، سفال سازی ، منبت کاری و قالی بافی از مهمترین سوغاتی های شیراز محسوب میگردد.
عرقیات و شربت های طبیعی بهترین سوغاتی های شیراز است. عرق شاتره ، نسترن ، بیدیمشک ، اترج ، تارونه ، بهار نارنج ، نعنا چهل گیاه ، کاسنی ، شربت به لیمو و نارنج ، گاوزبان و کیالک از این نمونه اند که هرکدام دارای خاصیت خود میباشند.

گلاب میمند از سوغاتی های مهم فارس و شیراز است.
اصطخری در کتاب مسالک و ممالک مینویسد : ( گلاب فارس از جور خیزد و به دیار حجاز و یمن و شام و مصر و مغرب و خراسان ببرند و آب طلع ( عرق طارونه ) آنجا چکانند و هیچ جای دگر ندانند، زعفران و آب بید ( بیدیمشک ) بهتر از آن که به دیگر جای باشد )

ابوریحان بیرونی در کتاب صدینه مینویسد :
گلی را که از وی گلاب گیرند ، اهل فارس به آن آزاد گل گویند . سرزمین فارس در سراسر دوران غزنویان،به گرفتن گلاب از گل شهرت داشت.اگر چه در گذشته، گلاب یزد ، اصفحان و بصره ، اسم و رسمی داشتند ولی سرزمین فارس مهمترین مرکز تولید گلاب و عطر های گوناگون بوده است.

دیگر سوغاتی های شیراز و استان فارس عبارتند از :

کلوچه و مسغتی شیراز
لیمو ترش جهرم
خرمای جهرم
نان شیرین فسا
حلوای ارده و نان کنجدی
حلوای مسغتی لار
حاج بادام و نان کماج نی ریز
پرتقال داراب
گیوه آباده
رب انار ارسنجان

پالوده شیراز

ابلیمو شیراز

• گفتنی است فتیر که یک نان محلی است ریشه در تاریخ اراک دارد و هم اکنون اراک را با سوغات آن “فتیر “می شناسند.

 

سوغات استان مرکزى انواع مواد خوراکى از جمله انار انگور لبنیات کشمش گردو بادام شیره انگوه است.

فتیرپزی از سنت های بجا مانده نوروز در شهرستان اراک است. مردم این شهر معمولا در خانه یک نفر جمع می شوند و به پخت فتیر نوروز می پردازند. گفتنی است فتیر که یک نان محلی است ریشه در تاریخ اراک دارد و هم اکنون اراک را با سوغات آن “فتیر “می شناسند.

 

• نقشه‌های قالی‌های قدیمی قم را طرح‌های مشهور به لچک و ترنج شاه عباسی، محرمات، محرابی و شکارگاه تشکیل می‌دادند. این طرح‌ها که با اقتباس از نقشه‌های کاشان و اصفهان تهیه شده بود به‌سرعت با تغییراتی که طراحان قم در آن دادند دچار تحول شد و سبک جدیدی در صنعت قالی‌بافی ایران پدید آورد.

 

قالی ابریشمی قم

شهر قم بزرگ‌ترین مرکز تولید فرش ابریشمی در جهان است و ۹۰٪ از تولیدات آن به خارج از ایران صادر می‌شود که ارزش دلاری آن برای ایران نزدیک به ۱۷ میلیون دلار در سال است. سابقهٔ قالی‌بافی در قم با شیوهٔ فعلی به اواخر دهه دوم قرن ۲۰ میلادی یعنی حدود ۸۰ سال قبل می‌رسد؛ یعنی زمانی که تجار کاشان دارهای قالی را به قم برده و کار را در مقیاسی محدود شروع کردند و با گذشت ۲۰ سال تولید قالی ابریشم قم با ابعادی تجاری آغاز شد. این صنعت به‌سرعت در شهر قم معمول و رایج شده و به تدریج به روستاهای اطراف نیز گسترش یافت.

نقشه‌های قالی‌های قدیمی قم را طرح‌های مشهور به لچک و ترنج شاه عباسی، محرمات، محرابی و شکارگاه تشکیل می‌دادند. این طرح‌ها که با اقتباس از نقشه‌های کاشان و اصفهان تهیه شده بود به‌سرعت با تغییراتی که طراحان قم در آن دادند دچار تحول شد و سبک جدیدی در صنعت قالی‌بافی ایران پدید آورد. این سبک با ویژگی‌هایی نظیر هماهنگی نقوش و رنگ‌آمیزی بدیع و کم‌نظیر به «سبک فرش قم» مشهور شد.فرش ابریشم قم از نوع بادوام است و بیشتر جنبه تزئینی دارد.

سوهان قم

مشهورترین ره‌آورد قم سوهان است.

حدودو یک سده پیش نوعی حلوا و شیرینی خانگی در قم پخته می‌شد و به «حلوای قمی» مشهور بود؛ و خیلی محدود و به ندرت توسط مغازه‌های عطاری عرضه می‌شد. معروف است که به هنگام حضور مظفرالدین شاه در قم از وی توسط حلوای قمی پذیرایی شد و او بعد از خوردن حلوای قمی گفت:”این حلوا مثل سوهان غذای مرا بریده و هضم کرده است”. آنگاه مقدار زیادی از این حلوا را باخود به عنوان راه آورد برد. از آن پس عنوان سوهان بر این شیرینی نهاده شد و به تدریج به عنوان نماد خوراکی و ره آورد قم مطرح شد.

در قم شما می‌توانید به سراغ ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سوهان پزی و سوهان فروشی بروید. ماهیانه در قم بیش از ۵۰۰ تن سوهان به فروش رفته و این محصول به کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی صادر می‌شود.

حلوا، انگشتر، انجیر، انار و کلم موسوم به قنبید نیز به‌عنوان ره‌آوردهای شهر قم شناخته می‌شوند.

 

• زعفران از ارزشمندترین محصولات کشاورزی ایران است که امروزه کشت آن عمدتا” در مناطق مرکزی و جنوبی خراسان است و اصلی ترین سوغات شهر مشهد به شمار میرود که گردشگران و زائرین از بازار های شهر آن را تهیه می کنند. معمولا” خرید زعفران همراه با زرشک صورت می گیرد.

 

بعد از چند بار زیارت . زائر به بازار می رود تا برای دوستان و اقوام هدیه ای به عنوان سوغات بگیرد .معمولا تسبیح و مهر وسجاده و عطر و نبات و زعفران و زرشک فراوان است و بیشتر سوغات مشهد را این چیزها تشکیل می دهند.

انگشتر و زینت آلات فیروزه و عقیق

فیروزه تراشی و عقیق تراشی در استان خراسان رضوی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار بوده و زینت آلات ساخته شده با نگین این سنگ ها امروزه در زمره سوغاتی است که زائرین و مسافران شهر مشهد به رسم تبرک به شهرهای خود می برند. از این سنگ انواع گردنبند، انگشترو.. ساخته و به بازار عرضه می شود .

ادویه هفت قلم

یکی دیگر از سوغاتی های مشهد ، نوعی ادویه موسوم به «هفت قلم» است که بیشتر در آبگوشت ، خورشت و دیگر غذاهای ایرانی استفاده می شود. این ادویه مخلوطی است از: دارچین، سماق ،گلپر، زنجبیل،فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه که در مراکز عرضه آنها ، به طرز زیبایی به رنگ های مختلف در کنار هم دیده می شود. از انواع دیگر آن می توان به ادویه پلویی و ادویه هجده رنگ اشاره نمود.

نقل ، نبات،سوهان

نبات ، نقل در انواع گردویی ، بادام زمینی ، بادام درختی، گلاب، گشنیزی و زعفرانی شکلات زنجفیلی ، کاک رضوی به عنوان سوغات مخصوص شهر مشهد نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند .

زعفران و زرشک

زعفران از ارزشمندترین محصولات کشاورزی ایران است که امروزه کشت آن عمدتا” در مناطق مرکزی و جنوبی خراسان است و اصلی ترین سوغات شهر مشهد به شمار میرود که گردشگران و زائرین از بازار های شهر آن را تهیه می کنند. معمولا” خرید زعفران همراه با زرشک صورت می گیرد.

 

 

 

عطریات

فروشگاه ها و مغازه هایی که این سوغاتی را عرضه می کنند ، با چیدمان بسیار زیبای ویترین ها در رنگ های مختلف ، عطرهایی با رایحه های گوناگون از جمله گل سنجد، کبری، گل مریم، گل نرگس، بهار نارنج، زعفران، گل یخ و یاس سفید ارایه می دهند. عطر حرم ،عطر گل محمدی و یاس از بهترین عطریات مشهد به شمار می روند.

• مناطق كرد نشين آذربايجان نيز خوراك هاي خاص خود را دارند . برخي ازاين خوراك ها عبارتند از : سه نگه سير (كبابي كه روي آن دوغ كشك و بلغور ،برنج و سبزي آب پز شده روي آن مي ريزند .)، قوبوولي آبگوشت بدون آبي كه به آن برنج اضافه شده است )

 

سوغاتيهاي معروف اروميه:
انواع نقل بيدمشك (ابريشمي،گردويي،زعفراني،…) و حلواي گردو و حلواي هويج را ميتوان از جمله مشهورترين سوغاتيهاي اروميه نام برد

و علاوه بر آن عرق بيدمشك و عرق بادرنجبو از شهرت بسزائي برخوردار است. عرقيات بيدمشك و بادرنجو علاوه بر خاصيت پزشكي براي
خوشبو و خوش طعم كردن شربت هاي گوناگون مورد مصرف قرار مي گيرد.

خواص دارويي و درماني عرقيات

بيدمشك :درمان كم خوني ،سرگيجه ،تقويت قلب

بادرنجبويه : درمان نارسايي قلبي ،تنظيم فشارخون ،نشاط آور

گلاب : مقوي اعصاب ،ملين ،تهيه شربت و شريني

بهارنارنج : تقويت قلب ،تپش قلب ،رفع سكسكه

بومادران : درمان عضله ضعيف قلب ،ضد تشنج وصرع ،جنونهاي خفيف

برگ بيد : تب بر ،مسكن ،خواب آور،سردرد

برگ گردو : كاهش قند خون ،حساسيتهاي پوستي

بابونه : تقويت معده ،اشتها آور ،صفرابر ،تقويت اعصاب

پونه: سرما خوردگي ،خلط آور ،ضدعفوني كننده ،بخور و غرغره

پيچك : درمان و پيشگيري لكه هاي دست و صورت ،ضد قارچ

ترخون : ضد ميكروب ،مقوي معده ،مفيد براي دستگاه گوارش

خاكشي (خاكشير) : شستشوي روده ها ،رفع گرمي بدن ،مسكن

شاه اسپرم : دل درد،تقويت قلب و معده ،اسهال و استفراغ ،بادشكن ،سوء هاضمه

شويد : چربي خون،كلسترول ،اسيد اوريك ،ضد سم

شاتره : حساسيتهاي پوستي ،رفع خارش بدن ،تصفيه خون

شنبليله : چاق كننده ،قند خون

گل گاوزبان : رفع دلتنگي ،نشاط آور ،تقويت اعصاب

گلپوره : سرفه ،ترشي معده ،ضد اسهال و استفراغ

گزنه : تقليل قندخون ،عفونتهاي جلدي ،استحكام لثه

كاكوتي : مقوي معده ،اشتها آور ،ضد قارچ ، دردمفاصل ،سوءهاضمه

كاسني : ورم طحال ،تب نوبه ،تصيفه خون ،يرقان ،كلسترول

كيالك : تشنجهاي عصبي ،ناراحتي قواي تناسلي ،مفيد براي كبد

كرفس : رماتيسم ،درد مفاصل ،رقت خون ،چربي خون

كاهو : كاهش فشارخون ،ملين ،چربي خون ،خارش و حساسيت پوست

مرزه : مقوي قواي جنسي ،ضد انگل و كرم ،نقرس

نسترن : تقويت قلب ،ورم كليه ،دردمعده ،رفع سردردي

هفت گياه قند : درمان كامل قند خون

هندوانه كوهي : درمان بواسير ،شستشوي روده

يونجه : تقويت اعصاب ،قندخون ،پوكي استخوان ،تقويت عمومي

شيريني هاي سنتي :

باستخ(لوزانك): نشاسته ، شيره انگور،آب و گلاب را با هم مخلوط كرده و آن را روي اجاق گرم مي كنند . پس از آن مايع آماده شده را در ظرف هايي ريخته و براي تزيين در آن گردوي خرد شده مي ريزند .

تنور شيريني سي : آرد سفيد را با ماست خمير كرده و مقداري شكر روي آن مي ريزند و با دست به آن شكل مي دهند و روي آن زرده تخم مرغ مي مالند . خمير را در سيني پهن كرده و آن را داخل تنور مي گذارند .

سوجوق: نشاسته ،شيره انگورو گلاب را مخلوط كرده و با دست ورزمي دهند . به هنگام ورز دادن به آن گرو مي افزايند و آن را به صورت نواري گرد در مي آورند .سپس آن را قطعه قطعه كرده و با پودر نارگيل تزيين مي كنند .

دوشاب حلوا ،نساء حلواو تره حلوا نيز از ديگرشيريني هاي سنتي آذربايجان به شمارمي رود .

نان ها :

ارده : آرد را با شير مخلوط كرده و به صورت خمير در مي آورند . آن گاه اين خميررا به گلوله هاي كوچك تقسيم مي كنند و آن ها را با زرده تخم مرغ آغشته كرده و د روغن سرخ مي كنند .

تنور چره : آرد گندم ،آب و نمك از موارد مورد نياز اين نان است . اين نوع نان هنوز در دهات آذربايجان به روش سنتي پخت مي شود .

يخاچره : شير و آرد گندم را مخلوط كرده و روي آن زرده تخم مرغ مي زنند و در تنور به صورت چانه اي مي پزند .

تاواچره: آرد گندم ،گردو و آب را با هم مخلوط كرده و آن را در سيني كه د رتنور قرار دارد ،پهن مي كنند .

جزلا چره : براي تهيه اين نان دنبه اي را كه روغن آن گرفته شده با آرد و كمي پياز مخلوط مي كنند .

مناطق كرد نشين آذربايجان نيز خوراك هاي خاص خود را دارند . برخي ازاين خوراك ها عبارتند از : سه نگه سير (كبابي كه روي آن دوغ كشك و بلغور ،برنج و سبزي آب پز شده روي آن مي ريزند .)، قوبوولي آبگوشت بدون آبي كه به آن برنج اضافه شده است )،كاله جوش(مخلوط دوغ كشك ،روغن و خرده نان )،لپه و شوربا (مخلوط پياز داغ ،سبزي وبرنج )،ميواني (آرد را در روغن سرخ كرده و به آن آب نيم گرم و مقداري نمك يا شكر اضافه مي كنند و حرارت مي دهند . اين غذا مخصوص زن زائو است. ) ،كارگ ( مخلوط قارچ،پياز ،كوراده-گياه كوهستاني-و تخم مرغ )،بوراني (نيمروي تخم مرغ به علاوه ماست )و به ربه سيل(نوعي آبگوشت كه به آن ماست و روغن اضافه مي كنند ).

سوغات استان آذربایجان غربی عبارتند از: صنایع چوبی، انواع قالی و بافته‌های دستی شامل گلیم، دستکش، شال گردن، کلاه، عرقیات از جمله عرقیات گیاهی، عرق بیدمشک، بادرنجبو، عرق نعناع، گلاب، انواع نقل، گردو و بیدمشک، حلوای گردو و حلوای هویج، انواع محصولات باغی و کشاورزی شامل انگور، سیب درختی، عسل، لبنیات، کشمش، نقل بیدمشک، حلوای گردو، بافتنی های دستی، صنایع چوبی و ریزه کاری فرشهای دستباف و …معرق کاری نیز از صنایع دستی مهم این استان است.

• آجیل مخصوص تبریز از دیرباز مرغوبیت جهانی داشته و از بهترین محصولات ایران تولید می شود. انواع خشکبار از قبیل برگه هلو، زردآلو، آلو خشک که در شهرستان های جنوبی بخصوص در مراغه تولید می شود طرفداران بیشماری دارد.

 

آذربایجان شرقی با برخورداری از انواع گوناگون صنایع دستی و سوغات جزو استان‌های پرجاذبه به لحاظ سوغاتی به حساب می‌آید.
سوغات استان آذربایجان‌شرقی به دو دسته خوراکی‌ها و صنایع دستی تقسیم می‌شود.

1- قورابیه تبریز

2- نوقا

3- اریس

4- شیرینی کنجدی

5- شکلات تسبیحی

6- سوجوق مراغه
7- باسلیق مراغه
8- میان پر گلابی عجب شیر- مراغه
9- میان پر زردآلو مراغه – عجب شیر
10- میان پر انجیر کردشت و روستاهای حاشیه رودخانه ارس
11- حلوا گردویی اسکو
12- دوشاب (شیره انگور) اسکو
13- گل سرخ تبریز و روستاهای دامنه سهند
14- مربای گل (گل محمدی) تبریز
15- ترشی ذغال اخته شهرستان کلیبر
16- برگه زردآلو و آلبالو شهرستان مرند

 

17- آجیل مخصوص تبریز از دیرباز مرغوبیت جهانی داشته و از بهترین محصولات ایران تولید می شود. انواع خشکبار از قبیل برگه هلو، زردآلو، آلو خشک که در شهرستان های جنوبی بخصوص در مراغه تولید می شود طرفداران بیشماری دارد.

18- صابون مراغه

19- سوزن دوزی ممقان

20- ورنی بافی عشایر ارسباران- کلیبر که بوسیله هنرمندان عشایر استان در نقاط روستایی و شهری اهر و کلیبر توسط زنان بافته می شود.

21- ظروف سفالي

22- فرش هریس- تبریز. قالی هریس، با دوامی که مشهور است از نظر رنگ و طرح در نوع خود بی نظیر است.

23- قالیچه های خوش نقش تبریزی

24- سبدبافی کشکسرای مرند

25- لبنیات آذربایجان بویژه لبنیات دره لیقوان

26- سیب زنوز- در فصل تابستان

27- عسل طبیعی کوهستان سهند

28- محصولات چرمی: چرم تبریز و کفشهای دست دوز آن از دیرباز به واسطه خوش دوختی و ظرافت از شهرت و اعتبار فراوانی برخوردار است.

29- روسری ابریشمی اسکو: که از نوعی پارچه ابریشمی در شهرستان اسکو بافته می شود به به کلاقه ای اسکو معروف است. دارای رنگها و طرحهای زیبا و متنوع می باشد و در مصارف روسری و شال مورد استفاده قرار می گیرد

• صنایع دستی روستایی که به طور کلی خانگی و غیردایمی است و فعالیت های عمده قالی بافی، گلیم بافی، حصیربافی و جاجیم بافی را تشکیل می دهد که از این بین، دست بافی و گلیم بافی در استان تهران دارای سابقه ای بسیار طولانی است

 

صنایع دستی رایج در استان تهران به سه دسته شهری، روستایی و عشایری تقسیم می‌شود. در صنایع دستی شهری، تولید در کارگاه‌های دایمی صورت می‌گیرد.
عمده‌ترین صنایع دستی استان تهران عبارتند از: قلم زنی روی مس، خراطی، سبد بافی، خاتم کاری، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلو بافی، نقاشی چرم، قالی بافی و سفال‌گری، حصیربافی ، ورنی‌بافی ، دست‌بافی‌، چاپ‌ باتیک‌، جاجیم‌ و گلیم‌ بافی‌، رویه‌ پشتی‌، جوال‌، خورجین‌، رنگرزی‌ و ریسندگی.

مراکز مهم‌ خرید سوغاتی شهر تهران‌ عبارتند از: مراکز خرید عتیقه‌ منوچهری‌، مراکز خرید صنایع‌ دستی‌- خیابان‌ طالقانی‌ و استاد نجات‌ اللهی‌، مرکز خرید فرش‌ – بازار بزرگ‌ و خیابان‌ فردوسی‌ و مرکز خرید کتاب‌ – روبروی‌ دانشگاه‌ تهران‌.

صنایع دستی رایج در استان تهران به سه دسته شهری، روستایی و عشایری تقسیم می شود. در صنایع دستی شهری، تولید در کارگاه های دایمی صورت می گیرد و فعالیت عمده شامل خراطی و سبدبافی، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلوبافی، نقاشی روی چرم، قالی بافی و سفال گری و چاپ باتیک است. با نگاهی به سابقه تولید و قدمت چنین فرآورده هایی در تهران در می یابیم که این رشته ها سابقه تولید طولانی در تهران ندارند و بیش تر حاصل کار صنعتگران اصفهانی یا شیرازی مقیم تهرانند. تولیدکنندگان مصنوعات سفالی بیش تر از لالجین همدان به تهران کوچ کرده اند و خراطان به طور عمومی اهل دزفولند.

تنها نقاشی روی چرم که از دوره قاجاریه در تهران رواج داشت، متکی به سابقه ای ممتد است. به اضافه چاپ باتیک که از سال های بعد از جنگ دوم جهانی در تهران رایج شد و گروهی به طور پراکنده به آن اشتغال داشته اند. در سال های اخیر نیز عده ای از هنرجویان کلاس های آزاد سازمان (سابق) صنایع دستی، در تهران سرگرم فعالیت بوده اند.

صنایع دستی روستایی که به طور کلی خانگی و غیردایمی است و فعالیت های عمده قالی بافی، گلیم بافی، حصیربافی و جاجیم بافی را تشکیل می دهد که از این بین، دست بافی و گلیم بافی در استان تهران دارای سابقه ای بسیار طولانی است و پاره ای دیگر از رشته ها طی سال های اخیر از طریق کارگاه های آموزش جهاد سازندگی یا مراکز بهزیستی به مناطق روستایی راه یافته و به دلیل قابلیت های اقتصادی گروه هایی را جذب کرده است.

نکته حایز اهمیت این است که پاره ای از صنایع دستی رایج در بعضی نقاط روستایی استان تهران دارای خصلت کارگاهی بوده و تولید آن ها دایمی است. با توجه به آن چه گفته شد، تهرانی ها و شهرستانی های مقیم تهران هم می توانند سوغات متنوعی را از این کلان شهر با خود ببرند.

عمده ترین صنایع دستی استان را قلم زنی روی مس، خراطی، سبد بافی، خاتم کاری، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلو بافی، نقاشی چرم، قالی بافی و سفال گری تشکیل می‌دهند.

البته تنها نقاشی روی چرم که از دوره قاجاریه در تهران رواج داشت، متکی به سابقه ای ممتد است. به اضافه چاپ باتیک که از سال های بعد از جنگ دوم جهانی در تهران رایج شد و گروهی به طور پراکنده به آن اشتغال داشته اند.