-
انگار ما انسان ها واقعا مثل گیاهان محتاج نوریم و وقتی جهل مثل گلخانه های تاریک می شود، هم جسم و هم روان ما پژمرده می شود. حالا که همه چیز زیر سر کم بودن نور است، می شود با زیادکردن نور محیط، از حس افسردگی زمستانه رها شد اما چطور؟
شاید شما هم از جمله افرادی باشید که در روزهای آخر پاییز تا اول بهار احساس افسردگی و غم دارید و شاید به همین علت از این دو فصل پاییز و زمستان متنفر هستید. چنانچه جزو این گروه از افراد هستید این مطلب را بخوانید.
پاییز و زمستان با تمام شکوه و زیبایی که دارد برای برخی افراد منشا احساس عمیق غم و افسردگی است. روان شناسان به این مسئله با عنوان اختلال افسردگی زمستانی اشاره می کنند. آنها به احساس رقیق تر غمگینی در روزهای کم نور این دو فصل می گویند «غمگینی زمستانی» و به احساس شدیدتر غمگینی و ناامیدی که چند نشانه بدنی مثل خواب آلودگی هم همراهش باشد می گویند افسردگی زمستانی اما اینکه چرا ما در روزهای ابری پاییزی و زمستانی مستعد این احساسات منفی می شویم و راه حلش چیست، سوالی است که باید تا آخر مطلب با ما همراه باشید تا جوابش را پیدا کنید.
زمان
نکته هاول اینکه افسردگی زمستانه برخلاف نام غلط ندازش در ماه آخر پاییز شروع می شود و نه زمستان. دوم اینکه غیر از افسردگی زمستانه که چندین و چند نشانه دارد، خیلی از ما ممکن است فقط یک حس رقیق غمگینی داشته باشیم که اسمش غمگینی زمستانه است و نمی توان برچسب افسردگی رویش چسباند، اما راه حل های افسردگی برای آن حس هم خوب است. سوم هم آنکه اسم اصلی افسردگی زمستانه «افسردگی وابسته به فصل» است.
شیوع
در حدود چهار تا شش درصد از کل جمعیت جهان دچار این نوع افسردگی هستند. این درحالی است که تقریبا 10 تا 20 درصد نیز دچار افسردگی های خفیف زمستانه می شوند. سه چهارم بیماران را خانم ها تشکیل می دهند و دامنه سنی آنها از 20، 30 تا 40 طبقه بندی می شود. هرچند این بیماری در طول رده سنی فوق الذکر رواج بیشتری دارد، اما با این وجود ممکن است در کودکان و نوجوانان نیز شیوع پیدا کند.
جغرافیا
در عرض های بالای جغرافیایی (مثلا کشورهای شمال اروپا) که زمستان های بلندتر و کم نورتری دارد، این افسردگی بیشتر رخ می دهد. مثلا معلوم شده است که تنها یک درصد از افسرده های ژاپنی براساس فصل های افسرده می شوند،در صورتی که در آلاسکا این میزان به 2/9 درصد هم رسیده است. یا در فنلاند 75 درصد زنان در گروه سنی 20 تا 45 سال دچار افسردگی زمستانه هستند.
نشانه ها
و اما نشانه های افسردگی زمستانه. این نشانه ها اگر در فصل های کم نور سال به مدت دو هفته متوالی شما را رها نکرد، ینی شما افسردگی وابسته به فصل دارید.
علائم افسردگی زمستانه شامل موارد زیر هستند:
1 – اندوه . همه انواع افسردگی، یک نشانه مهم و مرکزی دارند: احساس غمگینی و پوچی در بیشتر ساعات روز. این احساس غمگینی، با آن احساس غمگینی که گاه و بیگاه سراغ همه ما می آید، فرق دارد و واقعا دم را فلج می کند.
2 – اشتهای زیاد. در خیلی از افسردگی ها اشتهای آدم کم می شود، اما در افسردگی زمستانه اشتها زید می شود، به خصوص به چیزهای شیرین پر از کربوهیدارت.
3 – افزایش وزن. این اختلال به دلیل اشتهای زیادی که در افراد مبتلا ایجاد می کند موجب افزایش وزن می شود.
4 – احساس خستگی و کاهش میزان انرژی. احساس کوفتگی بی دلیل و بدون کار زید هم سراغ افسردگان زمستانی می آید.
5 – احساس خواب آلودگی. درست مثل موجوداتی که به خواب زمستانی می روند، افسرده های زمستانی هم دلشان نمی خواهد از رختخواب بلند شوند.
6 – عدم امکان تمرکز. افسرده های زمستانی فقط جسم به هم ریخته ای ندارند، آنها نمی توانند ذهن شان را مثل گذشته مرتب کنند و روی موضوعی تمرکز کنند.
7 – تحریک پذیری عصبی. افسردگان زمستاین زودتر می رنجند و زودتر هم از کوره درمی روند.
8 – تمایل به تنهایی. این افراد در اغلب مواقع دوست دارند که تنها باشند و کسی مزاحم شان نشود.
علل
دلیل قطعی بیماری تا به امروز به صورت دقیق مشخص نشده اما به دلیل شویع بالای آن در مناطق خاص، تصور دانشمندان بر این اصل استوار است که بیماری به دلیل تغییر در میزان نور خورشید ایجاد می شود. تئوری آنها از این قرار است که چون در زمستان و پاییز میزان قرارگرفتن در معرض آفتاب کاهش پیدا می کند، ساعت بیولوژیک بدن که خواب، حالات درونی و هورمون ها را تنظیم می کند به تاخیر افتاده و معمولا در زمستان روند کندی را دنبال می کند. عقیده بر این است که قرار گرفتن در معرض آفتاب می تواند وضعیت این ساعت طبیعی را به حالت اولیه باز گرداند.
یکی دیگر از نظریه ها این است که مواد شیمیای مغزی که وظیفه انتقال اطلاعات میان نرون ها (اعصاب) را به عهده دارند و به نام انتقال دهنده عصوبی مشهور هستند (به عنوان نمونه: سروتین) در افراد مختلف، متفاوت می باشد. محققان بر این باورند که قرار گرفتن در معرض نور می تواند چنین ناهماهنگی هایی را از نو متعادل سازد.
تشخیص
اگر احساس می کنید نمونه هایی از افسردگی را در خودتان مشاهده می کنید، باید حتما به یک روان پزشک یا روان شناس مراجعه کنید. گاهی اوقات مشکلات فیزیکی ممکن است منجر به ایجاد افسردگی شوند اما آگاهی اوقات دلایل آن حادتر بوده و به سبب مشکلات روانپزشکی پیچیده تر به وجود می آیند. متخصص اعصاب و روان می تواند نوع و اندازه بیماری را معین کند و متعاقبا درمان مناسب را به کار گیرد.
پیشگیری
اگر احساس می کنید که دارای برخی از علائم این بیماری هستید، به یک متخصص مراجعه کرده و مورد آزمایش قرار بگیرید. باید مطمئن شوید که علائم این بیماری مربوط به انواع دیگر افسردگی ها یا سایر بیماری ها نیست. انواع دیگر افسردگی ها یا سایر بیماری ها نیست. انواع دیگر افسردگی می تواند شما را به سمت آسیب های جدی وارد کند. اگر تشخص داده شد که شما مبتلا به این نوع افسردگی هستید، می توانید از نکات زیر استفاده کرده و کاری کنید که این بیماری مجددا در شما بروز نکند:
سعی کنید تا آنجایی که می توانید در طول روز، وقت خود را در بیرون از خانه صرف کنید. حتی اگر آسمان ابری است بازهم این کار را انجام دهید چراکه نور خورشید باز هم در آسمان وجود دارد و می توانید از فواید آن بهره مند شوید.
یک رژیم غذایی متعادل، سرشار از ویتامین و مواد معدنی را مورد استفاده قرار دهید. این امر انرژی بیشتری به شما می دهد و همچنین تمایل شما به غذاهای شیرین و نشاسته دار را کاهش می دهد.
سعی کنید حداقل سه روز در هفته به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
درصورت نیاز، در ماه های زمستان با یک مشاور در ارتباط باشید.
در فعالیت های گروهی شرکت کرده و ارتباط خود را با جمع قطع نکنید. در طول زمستان، این امر کمک چشمگیری به شما می کند.
چه کار کنیم؟
انگار ما انسان ها واقعا مثل گیاهان محتاج نوریم و وقتی جهل مثل گلخانه های تاریک می شود، هم جسم و هم روان ما پژمرده می شود. حالا که همه چیز زیر سر کم بودن نور است، می شود با زیادکردن نور محیط، از حس افسردگی زمستانه رها شد اما چطور؟
1 – نور درمانی کنید. تحقیقات اخیر نشان می دهند که پرتودرمانی تا حد زیادی می تواند در درمان بیماری موثر واقع شود. گاهی اوقات داروهای ضدافسردگی نیز – هم در کنار پرتودرمانی و هم به تنهایی – مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین گذراندن روز، در زیر نور خورشید نیز می تواند به بهبود بیمار کمک کند. باید سعی شود به طور کلی میزان قرار گرفتن بیمار در معرض نورخشید چه در خانه و چه در محل کار افزایش پیدا کند.
درمان انز طریق یک قطعه که شامل لامپ های فلورانس بوده و دارای یک روکش پلاستیکی است (تا امواج فرابنفش را خنثی کند) صورت می پذیرد. شدت نور باید حداقل بین 6 تا 8 لامپ فلورسنت باشد. حتما لا زم نیست بیمار به طور مستقیم به نور خیره شود، بلکه باید کارهای روزمره خود، مانند غذاخوردن یا مطالعه کردن را در فاصله یک تا دو متر از آن انجام دهد. این روش کاملا مطمئن بوده و در اکثر موارد نتیجه بخش است. بهره مندی از این روش، آن هم در ساعات پایانی روز موجب بروز بی خوابی در فرد می شود. بیشتر متخصصان ترجیح می دهند که بیماران خود را صبح ها، به مدت 30 دقیقه در معرض پرتو 6 تا 8 لامپ فلورسنت قرار دهند.
در حدود دو تا چهار روز پیشرفت های چشمگیری در بیماران رخ می دهد و در حدود دو تا چهار هفته بیماران به کلی بهبود پیدا می کنند. در صورت متوقف ساختن پرتودرمانی، علائم بیماری به سرعت از نو خود را نشان می دهند به همین دلیل این نوع روش درمان باید در سراسر فصل کم نور ادامه پیدا کند. اگر بدخلقی زمستانه شما در حد غمگینی است، کافی است کاری کنید که به شبکیه چشمان تان نور بیشتری بتابد. مثلا صبح ها زودتر از خواب بیدار شوید و یک پیاده روی صبحگاهی را بگذارید توی برنامه تان یا پرده های اتاق تان را همان اول صبح بزنید کنار، یا حداقل در صبح و غروب زمستان نور خانه را بیشتر کنید.
2 – کوچ کنید! تجربه افسرده های شمال اروپا ثابت کرده است که یک مهاجرت کوتاه مدت هدفمند به یک شهر یا کشور جنوبی تر حال افسرده های زمستانی را بهتر می کند. شما هم می توانید از تنوع جغرافیایی کشورمان استفاده کنید و یک سفر زمستانی به جنوب کشور را در برنامه هایتان بگذارید.
