-
افزايش وزني كه غالبا به همراه يائسگي اتفاق ميافتد فشار زيادي برمثانه، رحم و عضلات كف لگن وارد ميكند. بسياري از زناني كه در زمان يائسگي وزن اضافه خود را كاهش دادهاند از بهبود چشمگير مثانه بيش فعالشان نيز خبر دادهاند.
آيا براي بيرون رفتن از خانه دچار مشكل هستيد چون مدام بايد نزديك دستشويي باشيد؟ آيا هربار كه وارد يك ساختمان ميشويد اول با موقعيت سنجي، مكان دستشويي را پيدا ميكنيد بعد به بقيه كارهايتان ميرسيد؟ آيا مدام از نوشيدن چاي و شربتهاي مورد علاقهتان چشمپوشي ميكنيد تا مبادا وسط يك جلسه مهم كاري مجبور به استفاده از دستشويي نشويد؟ خب اگر جواب اين سوالات مثبت است بهنظر ميرسد شما دچار ناراحتياي به نام بيش فعالي مثانه شدهايد. اگر بين 40 تا 55 سال سن داريد ممكن است بيش فعالي مثانه شما با سن و يائسگي هم مرتبط باشد.
براي درمان اين مشكل، راههاي درماني مختلفي وجود دارد؛ درمانهايي كه به تقويت و كنترل بهتر عضلات كمك ميكنند و نيز درمانهايي كه سطح تحريك پذيري را پايين ميآورند. پزشك شما بايد با بررسي آزمايشها و عادات دفع شما برنامه درماني جامعي طراحي كند. معمولا مهمترين توصيه پزشكان، پيروي از يك برنامه ورزشي است كه عضلات لگن شما را تقويت كرده و كنترل شما را نسبت به اعمال مثانهتان بيشتر كند. اين مرحله درمان، پيش از تصميمگيري راجع به تجويز دارو يا اعمال جراحي صورت ميگيرد. پس اگر احساس ميكنيد شما هم دچار مشكل بيشفعالي مثانه مرتبط با يائسگي هستيد ميتوانيد از اين راهكارها براي بهبود شرايطتان استفاده كنيد.
در طول دوران پيش از يائسگي و نيز در دوران يائسگي، سطح استروژن خون بهطور چشمگيري كاهش مييابد. استروژن به حفظ سلامت مثانه و جدار رحم كمك ميكند. اگر در بدن خود احساس خشكي و كشيدگي داريد اين احتمال وجود دارد كه زمينه ابتلا به بيشفعالي مثانه در شما فراهم باشد. در واقع، خشك و نازك شدن پوست نواحي تناسلي نشان از خشكي و نازكي جدار مثانه نيز دارد. وقتي چنين اتفاقي بيفتد مثانه شما خشكتر و نسبت به عوامل محرك حساستر ميشود. در چنين شرايطي بياختياري جزئي در كنترل ادرار بهوجود ميآيد. ضمن اينكه كمبود استروژن ميتواند باعث ضعف در عضلات داخلي لگن شود كه مسئول حفظ كنترل مثانه هستند.
پزشك براي تشخيص اين مشكل، ناحيه شكم و لگن شما را معاينه ميكند و براي رسيدن به تشخيص قطعي آزمايشهايي را تجويز ميكند كه آثار هر گونه عفونت در مثانه و مجاري ادرار را تشخيص دهد. همچنين پزشك از شما ميخواهد در يك دفترچه تمام حالتهايي را كه تجربه ميكنيد يادداشت كنيد. براي مثال اگر حالت بياختياري به شما دست داده است تناوب و شدت آن را يادداشت كنيد و غذاها و نوشيدنيهايي را كه چند ساعت قبل از اين اتفاق ميل كرديد در دفترتان بنويسيد.
بيش فعالي مثانه كه همزمان با يائسگي اتفاق ميافتد صورتهاي مختلفي دارد.
احساس دفع شديد: در اين حالت به محض اينكه احساس ميكنيد نياز به تخليه مثانه خود داريد بايد حتما اين كار را انجام دهيد.
تناوب: در بعضي موارد ممكن است احساس كنيد بايد به دفعات زياد به دستشويي برويد. اگر شما در طول 24 ساعت بيش از 8 بار به دستشويي ميرويد يعني دچار مشكل بيش فعالي مثانه شدهايد. غالبا تعدادي از اين دفعات در طول شب اتفاق افتاده و خواب شما را نيز مختل ميكند.
بي اختياري شديد: در اين وضعيت تمايل شما به استفاده از دستشويي آنچنان شديد است كه اگر اين نياز برطرف نشود دچار مشكل جدي ميشويد.
- با ورزشهاي«كگال» مثانهتان را تقويت كنيد
سن و يائسگي باعث تضعيف عضلات كف لگن يا همان عضلان كگال ميشود كه وظيفه نگه داشتن ادرار در مثانه را برعهده دارند. تقويت اين دسته از عضلات، بهترين راه براي كنترل بياختياري است. براي ورزش دادن عضلات كف لگن، سعي كنيد گروه عضلاني داخل شكمي را از جلو و پشت منقبض كرده سپس آنها را ريلكس كنيد. براي تشخيص اين عضلات كافي است راه عبور ادرار را در مجاري خود تجسم كرده و درست همان محل را منقبض و منبسط كنيد. براي حصول نتيجه بهتر، ميتوانيد از يك متخصص فيزيوتراپ كمك بگيريد.
- 8 ليوان آب بنوشيد
از شير گاو، شير سويا يا شير بادام استفاده كنيد. در بعضي افراد، انواع شير، فعاليت مثانه را كاهش ميدهد.
از ماستها و مكملهاي پروبيوتيك استفاده كنيد تا جلوي رشد باكتريهاي مضر در مثانه را گرفته و سلامت آن را تضمين كند.
- مثانه را تربيت كنيد
طي سالها و بر حسب نوع زندگي شما، مثانهتان عادات دفعي مخصوص بهخود را پرورش داده است. شما بايد با استفاده از تخصص پزشك يا پرستار به مثانه خود ياد بدهيد عادات گذشته خود را ترك كرده و طبق يك برنامه سختگيرانه جديد كار كنيد. هر چه جلوتر برويد فاصله مجاز بين هر بار مراجعه به دستشويي افزايش پيدا خواهد كرد. بايد بدانيد بهترين راه براي حفظ فاصله توصيه شده، مشغول كردن ذهنتان به كارهايي كاملا متفاوت از عمل دفع است. بايد مدام حواس خود را پرت مسائل گوناگون زندگي كنيد تا كمتر به پر بودن مثانهتان فكر كنيد. ساعات مشخصي براي تخليه مثانه درنظر بگيريد و از نظر ذهني خود را به اين برنامه عادت دهيد تا بدنتان هم با شما همراه شود.
- استروژن درماني كنيد
اگر مشكل بيش فعالي مثانه شما نخستين بار در دوران پيش از يائسگي اتفاق افتاده است و اگر در عين حال نشانههاي ديگري از يائسگي را هم تجربه ميكنيد، بهتر است با مشورت پزشك، هورمون درماني را آغاز كنيد. هورمون درماني بهصورت كرم استروژن موضعي در بسياري از بانوان تحريكپذيري مثانه را كاهش داده و ضمنا ضرر آن به اندازه قرصهاي هورموني نيست.
- وزنخودتان را كاهش دهيد
افزايش وزني كه غالبا به همراه يائسگي اتفاق ميافتد فشار زيادي برمثانه، رحم و عضلات كف لگن وارد ميكند. بسياري از زناني كه در زمان يائسگي وزن اضافه خود را كاهش دادهاند از بهبود چشمگير مثانه بيش فعالشان نيز خبر دادهاند. پس اگر به سن يائسگي نزديك هستند، مثانه بيش فعال و چند كيلو اضافه وزن داريد، بايد بدانيد بهترين راه درمان مشكل شما كاستن از وزنهاي اضافه است.
بسياري از خانمها وقتي با تغيير عادات غذايي بهبود زيادي را در مثانه بيشفعال خود مشاهده ميكنند، شگفتزده ميشوند. واقعيت اين است كه غذاها ميتوانند باعث تحريك توليد ادرار يا تحريك عملكرد مثانه شوند. غذاهايي كه در اينجا نام ميبريم همگي باعث تشديد فعاليت مثانه ميشوند.سعي كنيد از آنها تا حد ممكن اجتناب كنيد.
- چاي سياه و قهوه
چاي سياه و قهوه مدر هستند و با نوشيدن آنها حتي اگر شما مشكل بيش فعالي مثانه هم نداشته باشيد بيش از پيش به دستشويي مراجعه خواهيد كرد. ضمن اينكه كافئين موجود در قهوه هم مثانه را شديدا تحريك ميكند.
- آب مركبات و خود مركبات
مركبات بهخصوص پرتقال و ليمو مثانه شما را تحريك ميكنند. بهتر است براي دريافت ويتامينC از منابع ديگري استفاده كنيد.
- شير كاكائو يا شكلات داغ
هر چند اين خبر براي دوستداران شكلات ناگوار است اما بايد بدانيد شكلات حاوي كافئين است و مثانه را بهشدت تحريك ميكند. وقتي شكلات بهصورت مايع باشد شدت تحريك مثانه نيز بيشتر ميشود.
- نوشابههاي رژيمي يا انرژي زا
تمام اين نوشيدنيها حاوي مقادير بالايي كافئين هستند. سعي كنيد از نوع بدون كافئين آنها استفاده كرده يا آنها را با آب جايگزين كنيد.
- غذاهاي تند و پر ادويه
غذاهاي پر ادويه و پر فلفل جدار مثانه را بهشدت تحريك ميكنند. تا جاي ممكن غذاهاي ساده و كم ادويه را انتخاب كنيد.
- گوجهفرنگي وسس قرمز
گوجه بهشدت اسيدي است و ميتواند مثانه شما را تحريك كند. سعي كنيد تمام غذاهايي كه حاوي رب و سس گوجه هستند را از برنامه غذايي خود حذف كنيد.
- سسهاي سالاد بر پايه سركه
سركه و سسهاي حاوي سركه، اسيد بالايي دارند و جدار مثانه را بهشدت تحريك ميكنند. بهتر است سسهاي خود را بر پايه ماست طبيعي درست كنيد تا براي مثانه شما مفيد باشد.