پروتئین وی چیست / عوارض و فواید پروتئین وی / روش مصرف

پروتئین وی (Whey) یکی از مکمل هایی است که نه تنها در بدنسازی بلکه در بین دیگر رشته ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. و مصرف درست آن باعث رسیدن به نتیجه ایده آل و استفاده بیش از حد آن باعث عوارضی می شود.

 

پودر وی، آسان هضم می‌شود و حاوی تمام آمینو اسیدهایی است که بدنتان قادر به تولیدشان نیست، و باید از منابع غذایی تامین شوند. همچنین قرص پروتئین وی (WHEY) حاوی پروتئین وی، کربوهیدرات، کلسیم، بعضی چربی ها و تعدادی مواد دیگر است.

پروتئین وی در آبی که از شیر دلمه شده جدا می شود، مثل آب پنیر یا آب ماست وجود دارد. منظور از شیر دلمه شده، شیر فاسد شده نیست، بلکه منظور پنیر یا ماست است. بنابراین ضرری ندارد، فقط باید از مصرف بیش از حد آن خودداری کرد. چرا که مصرف بیش از حد پروتئین وی بار کبدی را افزایش می دهد و باعث آسیب های جدی به کبد می شود و همانطور که می دانید بعد از قلب، کبد مهم ترین عضو بدن می باشد.

ساختار پروتئین

هنگامی که در خصوص پروتئین وی صحبت می کنیم در حقیقت داریم رجوع می کنیم به یک پروتئین پیچیده که تشکیل شده از چندین زیرشاخه پروتئین های (پپتاید) دیگر همچون، بتا، لاکتوگلوبولین، آلفا لاکتوآلبومین، ایمینوگلوبین IgGs، گلیوکوماکروپپتایدز، بووین سرم آلبومین BSA و پپتایدهای فرعی دیگر مثل لاکتوپروکسی دیبس، لی سوزیم و لاکتوفرین.

تفاوت بین پروتئین وی ایزولیت و پروتئین وی کانسنتریت

بر اساس اعلام اداره کل غذا و دارو،پروتئین وی ایزولیت یک پودر پروتئینی طبیعی است که از مشتقات محصولات لبنی به حساب میاید و دست کم بالای ۹۰ درصد حاوی پروتئین است در صورتی‌ این مقدار در پروتئین وی کانسنتریت در حدود ۸۰ درصد می‌باشد.به علاوه،پروتئین وی ایزولیت تقریبا بدون شکر،لاکتوز یا چربی‌ می‌باشد.

 

فواید پروتئین وی

در چند تحقیق و آزمایش به عمل آمده در خصوص پروتئین وی معلوم گردید که این پروتئین یک پروتئین مستعد برای کاهش نرخ سرطان، مبارزه با HIV، افزایش قدرت ایمنی بدن، کاهش استرس و پائین آورنده کلسترول، افزایش سطح سرتونین در داخل مغز، ارتقاء عملکرد کبد در گروهی که به نوعی از بیماری هپاتیت رنج می برند، کاهش فشار خون و افزایش عملکرد فیزیکی بدن به عنوان نمونه می توان اشاره کرد.

یکی از تأثیرات بارز پروتئین وی علی الظاهر توانائی افزایش Glutathione GSH آن می باشد. GSH به طور قطع مهمترین آنتی اکسیدان محلول در آب می باشد که در بدن یافت می شود.

GSH سه پپتایدی است که از آمینواسیدهای ال سیستین، ال گلوتامین و گلیسین تشکیل شده است. از آنجائی که GSH به عنوان یک ماده شناخته شده ضروری بر ایمنی بدن، اکسیدکننده استرس و حفظ سلامتی بدن می باشد کاهش آن مرتبط است با یک لیست بلند از بیماری ها. پروتئین وی جایگاه خاصی در برنامه غذائی افراد دارد. یکی از علائم دیگر کاهش GSH در ورزشکاران بروز سندرم تمرین زدگی می باشد. بنابراین این احتمال وجود دارد که استفاده از پروتئین وی در جلوگیری از تمرین زدگی و یا حداقل تخفیف آن بسیار دشوار است.

بعضی از فواید این پروتئین شامل موارد زیر است:

۱- افزایش توده ی عضلانی بدن (به راحتی جذب بدن می شود)

۲- کاهش وزن بدن به خصوص چربی های بدن

۳- افزایش قدرت ایمنی بدن توسط افزایش مقدار گلوتاتیون

۴- پیشگیری از سرطان

۵- کمک به فعالیت سلول های لنفوسیت T که نقش مهمی در پاسخ ایمنی بدن دارند و در نتیجه کاهش تحلیل بافت های بدن در طی بیماری و افزایش سطح سلامتی و تسریع بهبودی بدن بعد از بیماری.

همچنین مطالعات جدید نشان می دهد این پروتئین از سرطان سینه  نیز جلوگیری می کند.

توجه کنید که این فرآورده برای افزایش مقدار عضلات در بدنسازان حرفه ای مفید است، نه برای افزایش وزن در بدنسازان تازه کار و افراد عادی.

 

برخی از ویژگی های پروتئین وی

جذب آسان

پودر وی، به آسانی به آمینو اسیدها تجزیه شده و در روده‌ی کوچک راحت‌تر از منابع غنی پروتئینی مانند گوشت گاو، مرغ، ماهی یا سویا جذب می‌شود. جذب این پودر آنقدر خوب و راحت صورت می‌گیرد که با میزان جذب ۹۵٪ در جایگاه دوم پس از تخم مرغ با مقدارجذب ۱۰۰٪ قرار دارد.

از آنجا که پودر وی سریع جذب می‌شود، مکملی مؤثر برای مصرف بلافاصله پس از انجام تمرینات است، یعنی زمانی که که بدنتان در بالاترین نیاز به آمینواسیدها برای رشد و ترمیم قرار دارد. مکمل های پروتئینی دیگر مانند پودر سویا، جذبشان بیشتر طول می‌کشد، ازینرو باید چند ساعت قبل از تمرین مصرف شوند.

بدون چربی و با کلسترول پایین

پودر وی، با تجه به مارکش، بدون چربی یا با حداقل چربی است، و کلسترول کمی دارد. اگر شما مراقب وزنتان هستید، این پودر برایتان مفید است چرا که در سایر منابع پروتئین حیوانی مانند گوشت گاو، مرغ یا تخم مرغ، میزان چربی اشباع و کلسترول، بالاست. رژیمهای غذایی پر چرب و کلسترول، با خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی مانند تصلب شرائین و نارسایی‌های قلب، ارتباط مستقیم دارند.

کلسیم بالا، لاکتوز پایین

پروتئین وی مانند دیگر محصولات گرفته شده از شیر، منبع بسیار خوبی از کلسیم، ماده‌ی معدنی مورد نیاز برای داشتن استخوان بندی محکم و انقباض عضلانی است. هرچند برخلاف اکثر محصولات لبنی، پودر وی حاوی قند لاکتوز بسیار ناچیزی است. این مسئله، برای افرادی سودمند است که بدلیل نداشتن مقدار کافی آنزیم لاکتاز، قادر به تحمل لاکتوز نیستند. نبود لاکتوز، علت کم بودن طعم شیرینی پودر وی و کالری نسبتا پایین آن را هم توضیح می‌دهد.

عوارض مصرف پروتئین وی

‏۱-‏‎ ‎دریافت مازاد پروتئین سبب افزایش تولید مواد زائد آن در بدن می شود که دفع این مواد، بار کلیوی را افزایش می دهد .لذا ‏افراط در مصرف پروتئین در دراز مدت ممکن است منجر به مشکلات کلیوی مانند نارسایی کلیه شود. همچنین بدنبال دفع این ‏مواد از ادرار, آب نیز دفع می شود که این امر سبب دهیدراتاسیون (کم آبی) بدن می گردد‎.‎

‏۲- معمولا مواد غذایی حاوی پروتئین, دارای اسید چرب اشباع و کلسترول هستند لذا مصرف آنها سبب افزایش چربی خون می ‏گردد که این امر به نوبه ی خود سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی، فشارخون بالا، کاهش حساسیت به ‏انسولین و … می گردد‎.‎‏

 

۳- ‎افزایش دریافت پروتئین سبب افزایش دفع کلسیم از ادرار می گردد که این امر در دراز مدت سبب کاهش تراکم استخوان و ‏ابتلا به پوکی استخوان می شود.در ضمن بعت اسیدی شدن ادرار, دفع کلسیم تشدید شده و احتمال بروز سنگ های کلسیمی در ‏کلیه وجود دارد‎.‎

‏۴- مصرف آمینو اسیدهای تنها یا گروهی(از قبیل آرژنین و لیزین) ممکن است در جذب آمینواسیدهای ضروری تداخل ‏نماید.همچنین جایگزین کردن مکملهای آمینواسیدی بجای غذا, ممکن است سبب کمبود سایر مواد مغذی موجود در غذاهای ‏پر پروتئین از قبیل آهن,نیاسین و تیامین گردد‎.‎‏ ‏‏

۵- ‎در رژیم های غذایی پر پروتئین-کم کربوهیدرات بعلت کاهش دریافت انرژی بدن از کربوهیدرات, تولید مواد کتونی در خون ‏بالا می رود که این امر نیز سبب افزایش دفع آب از طریق ادرار می گردد‎.‎

‏۶-‏‎ ‎دریافت مازاد انرژی از رژیم غذایی و مکملهای ورزشی باعث افزایش وزن و چاقی می گردد‎.‎

توجه

مصرف خودسرانه پروتئين‌ها و مكمل‌هاي ورزشي در بسياري از باشگاه‌ها رواج دارد، اما درصورتي كه در استفاده از اين تركيبات دقت كافي صورت نگيرد مي‌تواند عوارض خطرناكي مانند فشارخون و آسيب به كليه را به همراه داشته باشد.متاسفانه در باشگاه‌هاي ورزشي و در بين مربيان عقايد و باورهاي اشتباهي در مورد مصرف مواد‌غذايي و استفاده از مكمل‌ها و پروتئين‌ها وجود دارد كه هيچ پايه و اساس علمي ندارند.براي مثال برخي از مربيان به ورزشكاران توصيه مي‌كنند از آب، مواد شيرين يا مواد‌غذايي كه نشاسته دارند استفاده نكنند. اين يكي از باورهاي اشتباه در بسياري از باشگاه‌هاست و بر خلاف تصور عموم اين مواد باعث افزايش وزن بعد از ورزش كردن نمي‌شوند.
در برخي از باشگاه‌ها به ورزشكاران توصيه مي‌شود براي لاغري آب كرفس مصرف كنند يا براي افزايش وزن از پروتئين‌ها استفاده كنند، درحالي‌كه هيچ كدام از اين روش‌ها تاثير زيادي بر تناسب اندام ندارند.